[17] ‘Je mag, kortom, zeggen dat we tegenwoordig min of meer klem zitten in dat oude dilemma: zijn alle godsdiensten gelijk, of zijn er godsdiensten die superieur zijn aan, en beter dan de andere zijn?
‘Omdat geen van beide antwoorden ons in deze tijd aanspreekt, kwam de volgende vraag op: hebben we slechts de keuze tussen deze beide standpunten, of bestaat er soms een mogelijkheid om aan dit onmogelijke dilemma te ontsnappen? En kunnen we misschien op een andere manier aankijken tegen de verschillende godsdiensten en hun onderlinge verhoudingen?
‘Een antwoord op deze vraag kunnen we alleen vinden als we ons bezinnen op de vraag wannéér[i] de verschillende godsdiensten eigenlijk ontstaan zijn, en wat nu eigenlijk de boodschap is die elke godsdienst in de eigen tijd en de eigen cultuur bracht. Een dergelijke bezinning bracht mij na grondige studie en doordenking tot de volgende stellingname: de verschillende godsdiensten zijn bepaald niet gelijk aan elkaar, maar hadden elk in de eigen tijd en in de eigen cultuur een heel eigen impuls te geven die voor die tijd en die cultuur beslissend was.
Vervolgens kwam ik tot de conclusie da elke godsdienst, en dus elke impuls die daarmee aan de ontwikkeling en evolutie van de mensheid gegeven werd, een zinnige en noodzakelijke impuls was.[ii] Daarom mogen we stellen dat elke godsdienst in de eigen tijd en op de eigen cultuur een positieve inwerking had.
Hoe meer ik mij met dit thema bezighield, hoe meer ik tot het inzicht kwam dat dit het antwoord op bovenstaand dilemma moet zijn, elke godsdienst geeft een belangrijke en heel eigen impuls aan de evolutie van de mens op aarde. Maar die impuls was wél gebonden aan een bepaalde tijd en een bepaalde cultuur. Godsdiensten zijn nooit ‘algemeen geldig’, dat wil zeggen dat ze geen waarheid brengen die voor alle tijden en voor alle volken geldt, nee, ze zijn duidelijk cultuur- en tijdbepaald. Iedere godsdienst wil namelijk op een heel eigen moment van de evolutie een nieuwe impuls daaraan geven, en dat betekent dat die impulsen natuurlijk heel verschillend zijn: passend bij wat de mensheid op dát moment, in die cultuur, nodig heeft.
De eigenlijke vraag die we in het kader van ons thema kunnen stellen, luidt dan ook: wélke impuls geeft iedere godsdienst eigenlijk in de eigen tijd aan de evolutie? En de volgende vraag luidt: binnen welke cultuur wil iedere godsdienst eigenlijk werkzaam zijn?[iii] En hoe werken de verschillende godsdiensten zó op die verschillende culturen in, dat deze culturen ieder een beslissende stap vooruit kunnen betekenen op de weg van de evolutie van de mens?[iv]
Hoofdstuk 2: Verschillende religies in je hart tot een eenheid omsmeden
Een samenhangende geschiedenis van religie
‘Wanneer de conclusie uit het vorige hoofdstuk juist is – dat elke religie voor de eigen tijd en de eigen cultuur een belangrijke en beslissende impuls vormt – dan is het zinvol om de verschillende religies eens op een rij te zetten [dat is ook mogelijk zonder deze ingewikkelde redenering, jw], en je daarbij af te vragen: welke religie ontstond eerst, en welke impuls beoogde deze te geven? En welke religie ontstond daarna? En welke impuls gaf deze op haar beurt? [Deze redenering heb ik via mijn aantekeningen al ongeldig verklaard!]. Op die manier krijgen we een duidelijk zicht op de ideologische en samenhangende opeenvolging van de verschillende religies. Je mag ook zeggen: de geschiedenis van religie begint op die manier voor ons op te lichten. Bovendien krijgen we daarbij ook een duidelijk [huh?] zicht op de gang van de evolutie zelf. De verschillende religies laten immers zien hoe de evolutie voortschreed, welke impuls daarbij van elke religie uitging en waarom deze op dit moment nodig was. De geschiedenis van de religies en de evolutie van de mens zijn dan ook nauw verweven met elkaar.
Wanneer is een religie goed, minder goed, of misschien zelfs slecht?
‘De eerste overweging is deze vraag: zijn alle religies eigenlijk goed, of bestaan er ook minder goede, of misschien zelfs verkeerde ofwel slechte religies? En is er misschien een maatstaf te vinden aan de hand waarvan je dan kunt beslissen welke religie dan wel goed, minder goed of misschien wel verkeerd is?[v] Uitgaande van bovenstaande conclusie – elke religie geeft een eigen impuls in de eigen tijd, aan de eigen cultuur – mag je zeggen dat alle religies goed zijn wanneer – en voor zover – ze in hun tijd de juiste impuls aan de ontwikkeling en de evolutie van de mens geven. Dat houdt in feite in dat álle religies in aanvang goed en zinvol zijn, omdat ze in die fase de bedoelde en noodzakelijke impuls aan de evolutie van de mensheid[vi] op aarde geven. Maar vervolgens mogen we zeggen, dat een religie remmend op de menselijke ontwikkeling kán gaan weren en dus een negatieve inwerking kán krijgen, wanneer ze in een later stadium niet met de ontwikkeling van het leven op aarde meegroeit, en daardoor haaks op de voortgaande ontwikkeling begint te staan. Met andere woorden: religies kúnnen een negatieve inwerking krijgen wanneer de mensen die religies onveranderd willen bewaren en tegen elke vernieuwing ervan ingaan. Ofwel: fundamentalisme of conservatisme – in welke religie dan ook – dat geen oog heeft voor de groei en ontwikkeling die ook godsdiensten in de loop van hun geschiedenis ondergaan, kan ertoe leiden dat een religie langzamerhand en sluipenderwijs van een positieve en inspirerende factor bij de evolutie, tot een negatieve en remmende factor wordt. Een religie is dus op zich niet slecht of verkeerd, maar kan negatief wórden door de wijze waarop de mensen ermee omgaan.
In principe mogen we stellen, dat alle religies op het juiste moment en in de juiste tijd geboren werden [logisch aangezien de kosmos zich nooit vergist!]. Dat mogen we ook daarom stellen, omdat ze allemaal geïnspireerd door en ons geschonken werden vanuit de geestelijke wereld. Ofwel, de verschillende religies waren een geschenk van de engelen en gaven de juiste, want noodzakelijke impuls aan de evolutie. Daarom mogen we zeggen dat elke religie een geschenk is dat de mensheid ontving bij het gaan van de weg van de evolutie.
Wordt vervolgd
[aldaar, pp.17-22]
[i] Die ontstaansmomenten blijken elkaar (kosmisch gesproken) weinig te ontlopen: 1. Jodendom: de oudste monotheïstische religie ter wereld is meer dan 3.000 jaar oud. 2. Hindoeïsme bestaat uit een verzameling van religies en kan volgens wetenschappers als een ‘geheel van religies’ worden omschreven (voortgekomen uit de vreedzaam levende Induscultuur werd ca. 1800 jaar voor onze jaartelling en dus ongeveer ten tijde van de geboorte van Jezus vastgesteld. [Bron: Franjo Terhart en Janina Schulze, Wereldreligies. Ontstaan, geschiedenis, geloof, wereldbeeld, praktijk. Uitgeverij Parragon, 2007/2012. [ISBN 978-1-4454-9976-5]. De overige wereldgodsdiensten zijn dus jonger. Zelfs de Veda’s [ https://nl.wikipedia.org/wiki/Veda%27s#:~ ] als basis van het Hindoeïsme zijn van jongere datum dan het Jodendom: “Chronologie: De Veda’s zijn eeuwenlang mondeling overgedragen voordat zij op schrift werden gesteld, waarbij de vroegst overgeleverde teksten uit de elfde eeuw afkomstig zijn. De oudste van de vier Veda’s is de Rig-Veda, geschreven in de meest archaïsche vorm van het Sanskriet. Voor de oudste delen hiervan wordt veelal een groffe chronologie genomen van 1200-1000 v.Chr. of 1500-1000 v.Chr., maar schattingen hierover lopen uiteen. Aangezien Stolp in dit gedeelte ook de evolutie van godsdiensten aan de orde stelt, merk ik met deze historische tijdperken op dat het monotheïsme dus voorafging aan de het veelgodendom. En dat lijkt me evolutionair niet logisch. Tenzij het bij Stolp niet om deze indeling gaat, maar om natuurreligies die natuurlijk voorafgingen aan cultuurreligies: https://nl.wikipedia.org/wiki/Natuurgodsdienst
[ii] Dit blijft dus wel een opvatting van Stolp.
[iii] Vreemde vraag, alsof dit meetbaar is.
[iv] Wellicht een theologisch-evolutionair juiste vraagstelling, maar wetenschapsfilosofisch niet, want niet onderzoekbaar.
[v] Aannemend dat dit spiritueel bedoeld is, kan worden onderzocht of religies met bemoeizuchtige pastores als ‘slecht’ kunnen worden gekwalificeerd.
[vi] Hoezo de hele mensheid, terwijl die religie altijd plaatselijk of hooguit continentaal is?
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.