Alwin Kuiken en Edwin Kreulen, Trouw, 28 september 2017
Het Openbaar Ministerie (OM) gaat een onderzoek instellen naar een mogelijk strafbare euthanasie. Sinds de euthanasiewet in 2002 in werking trad, is dat in Nederland nog niet eerder gebeurd. Het gaat om een euthanasie van vorig jaar op een 74-jarige, ernstig dementerende en wilsonbekwame vrouw in een verpleeghuis.
De uitvoering van de euthanasie verliep op dramatische wijze, zo blijkt uit het oordeel ‘onzorgvuldig’ dat de Regionale Toetsingscommissie (RTE) begin dit jaar op hun website plaatsten.
Bij de vrouw was de dementie zo vergevorderd dat haar man de zorg niet meer aankon en ze naar een verpleeghuis moest. Vooraf had ze aangegeven absoluut niet naar een ‘huis voor demente bejaarden’ te willen. Ook stond in haar wilsverklaring dat ze euthanasie wilde, ‘wanneer ik daar zelf de tijd rijp voor acht’.
Was deze gang van zaken ooit de bedoeling van de wet euthanasie? Lijkt me van niet.
De verpleeghuisarts constateerde na een paar weken dat de vrouw ondraaglijk leed en dat zij weliswaar niet meer wilsbekwaam was, maar dat de wilsverklaring euthanasie rechtvaardigde. De toetsingscommissie stelt achteraf dat de wilsverklaring niet duidelijk wees op een weloverwogen wens om euthanasie te krijgen na de opname in het verpleeghuis.
Waarom heeft de verpleeghuisarts geen contact opgenomen met de (oorspronkelijke) huisarts? Of is dit wel gebeurd maar is het in dit persbericht/verslag niet gemeld?
Tegen haar huisarts zei de vrouw, voor de opname in het verpleeghuis toen ze nog wilsbekwaam was, wel dat ze dood wilde, ‘maar niet nu’.
Terugtrekkende beweging
Zeven weken na de opname werd de euthanasie uitgevoerd. Om de vrouw rustig te krijgen gaf de verpleeghuisarts haar een eerste dosis slaapmiddel in een kopje koffie. Daarna kreeg ze een tweede dosis ingespoten. Ze leek in slaap te komen, hoewel ze tijdens het inspuiten van het euthanasiemiddel een ‘terugtrekkende beweging’ maakte. De arts vroeg de familie van de vrouw om haar arm, die omhoog was gekomen, vast te houden. Ze ging door met de procedure.
De toetsingscommissie oordeelde dat de arts ‘een grens heeft overschreden’ door de eerste dosis slaapmiddel heimelijk te geven – in de koffie. De bewegingen aan het eind hadden de arts moeten doen stoppen. Ook al is het goed mogelijk dat het een puur fysieke reactie was, helemaal zeker is dat niet.
Al dan niet vervolgen
De RTE heeft haar oordeel naar het OM gestuurd voor een strafrechtelijke beoordeling. Het College van procureurs-generaal , de landelijke leiding van het OM, is tot de conclusie gekomen dat er ‘dusdanige verdenkingen’ zijn dat de arts strafbaar heeft gehandeld dat er opsporingsonderzoek wordt gelast.
Hierover zal het laatste woord nog niet gesproken zijn als er sprake zou zijn van ‘dusdanige verdenkingen’, terwijl het eerder op juridisch en bureaugehannes lijkt.
De hoofdofficier van justitie van het parket Den Haag zal na afronding van dat onderzoek het College inlichten over de bevindingen en advies uitbrengen. Het College van procureurs-generaal neemt vervolgens een besluit over het al dan niet verder vervolgen van de arts.
Aquarius 