Jeannette Kras, scientias.nl, 25 oktober 2022
Was de Aramese koning Hazaël echt verantwoordelijk voor de vernietiging van een groot aantal steden in Israël? En welke steden werden verwoest door de Edomieten? De reconstructie van het aardmagnetisch veld op belangrijke archeologische sites geeft het antwoord.
Twintig onderzoekers van de Tel Aviv Universiteit en de Hebreeuwse Universiteit hebben 21 aardlagen op 17 archeologische vindplaatsen in Israël onderzocht door de richting en intensiteit van het aardmagnetisch veld te reconstrueren die in de verbrande resten zijn terug te vinden. De nieuwe data verifiëren én weerleggen enkele Bijbelverhalen van onder meer Egyptische, Aramese en Babylonische oorlogen tegen de koninkrijken van Israël en Juda. Juda is het huidige zuidelijke deel van Israël met Jeruzalem als hoofdstad.
Magnetische mineralen
De bevindingen van de archeologen tonen aan dat het leger van de Aramese koning Hazaël niet alleen Gath van de Filistijnen heeft vernietigd, maar ook de plaatsen Tel Rehov, Tel Zayit en Horvat Tevet. De studie weerlegt dan weer het heersende idee dat Hazaël Tel Beth-Shean verwoestte. Andere geomagnetische bevindingen onthullen dat de steden in de Negev, de woestijn in het zuiden van Israël, werden verwoest door de Edomieten, die misbruik maakten van de vernietiging van Jeruzalem door de Babyloniërs.
Dat is allemaal knap aangetoond, maar hoe meten de archeologen deze veranderingen in het aardmagnetisch veld? De onderzoekers analyseren archeologische vondsten die magnetische mineralen bevatten. Bij verhitting of verbranding is in deze mineralen het magnetische veld op het moment van de brand vastgelegd. Bij verwoestingen door oorlogen ontstaan er vaak branden en dat is dus door de archeologen terug te vinden.
Nebukadnezar
Zo wisten onderzoekers al in 2020 het magnetische veld te reconstrueren zoals dat bestond ten tijde van de vernietiging van Jeruzalem in 586 voor Christus door het Babylonische leger van de machtige koning Nebukadnezar. In de nieuwe studie zijn met behulp van het aardmagnetisch veld in combinatie met oude inscripties en Bijbelverhalen nog veel meer historische gebeurtenissen onderzocht. De data zijn zelfs gebruikt om een nieuwe wetenschappelijke methode voor archeologische datering te ontwikkelen.
Onderzoeker Yoav Vaknin legt uit hoe dat in zijn werk ging. “Op basis van de overeenkomst of het verschil in intensiteit en richting van het magnetische veld, kunnen we hypothesen die stellen dat bepaalde locaties tijdens dezelfde oorlog zijn verbrand, bevestigen of weerleggen.” Over de ontwikkelde methode vertelt hij: “Ook hebben we een variatiecurve ontwikkeld die de intensiteit van de magnetische velden kan bepalen en die zo kan dienen als een wetenschappelijk dateringsinstrument, vergelijkbaar met de radiokoolstofdateringsmethode.”
Koning Hazaël en de Filistijnen
Een belangrijk voorbeeld is de vernietiging van Gath, een van de vijf hoofdsteden van de Filistijnen, door koning Hazaël. Historici gingen ervan uit dat deze oorlog rond 830 voor Christus plaatsvond, maar konden niet met zekerheid zeggen dat Hazaël ook verantwoordelijk was voor de vernietiging van de plaatsen Tel Rehov, Tel Zayit en Horvat Tevet. De nieuwe studie heeft nu aangetoond dat de magnetische velden van deze vier steden synchroon lopen voor het moment waarop de vernietiging plaatsvond. Hoogstwaarschijnlijk gebeurde dit dus tijdens dezelfde oorlog en is koning Hazaël inderdaad de dader.
Op dezelfde manier kon echter worden weerlegd dat Tel Beth-Shean ook door de oorlogszuchtige koning was vernietigd: daar was het magnetische veld totaal anders. De magnetische data tonen aan dat de stad samen met twee andere steden in het noorden van Israël 70 tot 100 jaar eerder is verwoest. Die periode komt overeen met de oorlog van de Egyptische farao Sjosjenq. Die wordt beschreven in de Bijbel en in een inscriptie op een muur van de tempel van Amon in het Egyptische Karnak. Daarin wordt Beth-Shean eveneens genoemd als een van de veroveringen van de farao.
Niet alleen de Babyloniërs
Nog interessanter zijn de bevindingen over het einde van het koninkrijk Juda. Professor Erez Ben Yosef legt uit: “Over de laatste dagen van het koninkrijk Juda is al veel geschreven. Sommige onderzoekers beweren dat Juda niet volledig werd vernietigd door de Babyloniërs.” Zij hebben vermoedelijk gelijk, blijkt uit de nieuwe dateringsmethode. “Terwijl Jeruzalem en andere grenssteden werden verwoest, bleven andere steden in het zuiden in de bergen van Juda nagenoeg onaangetast. De resultaten van het magnetische onderzoek ondersteunen de hypothese, dat de Babyloniërs niet alléén verantwoordelijk zijn voor de uiteindelijke ondergang van Juda.”
Volgens de professor waren het waarschijnlijk de Edomieten die enkele decennia later de doodsteek betekenden voor het koninkrijk. Zij maakten misbruik van de val van Jeruzalem, aldus Erez Ben Yosef. “Hun rol in de vernietiging van de overgebleven steden kan verklaren waarom de Hebreeuwse Bijbel zoveel wrok koestert tegen de Edomieten.”
Mengsel van ijzer en nikkel
Professor Ron Shaar, die verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van de nieuwe dateringsmethode, legt uit dat “het magnetisch veld van de aarde van cruciaal belang is voor ons bestaan. De meeste mensen realiseren zich niet dat er zonder dit veld geen leven op aarde kan bestaan, omdat het ons beschermt tegen ionische straling en zonnewind. Bovendien gebruiken mensen en dieren het magnetische veld om te navigeren.” Het geomagnetisch veld van onze planeet bestaat uit een mengsel van vloeibaar ijzer en nikkel in de buitenste kern van de aarde, op een diepte van 2.900 kilometer. Doordat de aarde draait, beweegt deze vloeistof om de vaste kern van de aarde heen en ontstaat een magnetisch veld.
Met de nieuwe archeologische dateringsmethode op basis van dit aardmagnetische veld kunnen in de toekomst nog veel historische gebeurtenissen beter onderzocht en gedateerd worden.
* Dit soort onderzoekingen geven het belang van aardmagnetische veld(en) aan!
Bronmateriaal:
“Reconstructing biblical military campaigns using geomagnetic field data” – Proceedings of the National Academy of Sciences
Afbeelding bovenaan dit artikel: Getty (via Canva.com)
Aquarius 