(Ignace Schretlen, OPINIE/fd, 1-8-20)
Ignace Schretlen is voormalig huisarts, auteur en beeldend kunstenaar
Vakantiegangers uit de Randstad zijn weer in Brabant neergestreken. En opnieuw valt mij op: gewoon gedag zeggen is er steeds minder bij. Honden slaan nog meer acht op elkaar. Onverstoorbaar rijdt men door, een enkeling schrikt zelfs wanneer ik groet.
Afkomstig uit een dorp voel ik het tegenovergestelde tussen mensenstromen in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag: ik voel mij verloren. Men ziet je letterlijk niet zitten of staan. Wonderlijk dat niet meer mensen tegen elkaar opbotsen. Kennissen die bewust in grote steden de anonimiteit opzoeken bevestigen dit. Het basisrespect lijkt verdwenen.
Nog erger dan dat onbekende medemensen geen intrinsieke waarde meer lijken te hebben, is dat dit niet als een gemis ervaren wordt. Mijn volwassenen kinderen vinden het raar wanneer ik onbekenden groet. Zoals veel twintigers en dertigers manifesteren zij calculerend gedrag en vinden dat normaal: je stemt jouw gedrag af op wat er bij de ander te halen valt. Een afspraak wordt gemaakt onder voorbehoud dat zich niet iets attractievers aandient. Mensen worden zo gereduceerd tot hun marktwaarde.
Natuurlijk ben ik ouderwets en overdrijf ik. We leiden een jachtig bestaan in een overbevolkt land. Dit is een verklaring, maar geen rechtvaardiging.
‘Juist nu men makkelijker en sneller op een mail kan reageren, gebeurt het minder’
Het verloren basisrespect blijkt ook uit het gemak waarmee de ander in beslag wordt genomen of juist wordt genegeerd. Als huisarts liet ik patiënten vooraf weten hoe laat ik ze zou opbellen. Nu ik zelf patiënt ben, moet ik de gehele dag bereikbaar zijn voor een belafspraak met de specialist.
Vroeger getuigde het van onfatsoen wanneer een brief, waarin een beroep op jou werd gedaan, onbeantwoord bleef. Juist nu men gemakkelijker en sneller op een mail kan reageren, gebeurt dat minder. Het gevoel dat het correct is om – al was het maar in een paar woorden – te reageren lijkt verdwenen. Wanneer die ander niets voor jou betekent, laat je domweg de mail onbeantwoord maar daarmee negeer je dan ook de andere persoon.
Omdat het zo massaal gebeurt en wij hierin vrijwel allemaal worden meegezogen, stoort het ons alleen wanneer we zelf tevergeefs op een reactie van een ander wachten. Dan voel je even pijn. Maar we realiseren ons nauwelijks wat het betekent dat de ‘vreemde ander’ ongezien blijft.
Elk menselijk contact begint met elkaar in de ogen aan te kijken. Wanneer dit niet meer gebeurt – en we het wellicht zelfs niet eens meer durven – brokkelt het fundament van het contact met elkaar af.
*Wat ook mogelijk is, is dat we nu in een overgangstijd leven waarin ‘oude en vertrouwde contacten’ ook stilstand betekenen, en dus achteruitgang. Dat er een nieuw soort intermenselijk contact moet ontstaan door niet alleen in de ogen te kijken, maar ook het zielscontact te voelen, want dat is een volkomen onbekend fenomeen in deze samenleving.
Hoe blij ben ik wanneer een willekeurige passant die in de buurt vakantie viert mij wel een glimlach schenkt. Dat is echt hartverwarmend.
[Ignace Schretlen is voormalig huisarts, auteur en beeldend kunstenaar.]
https://fd.nl/opinie/1352727/we-zien-elkaar-niet-meer-als-medemens-maar-als-marktwaarde
Aquarius 