‘Bewustzijn bij machine? Totale onzin’ (Laurens Verhagen, Wetenschap/de Volkskrant, 2 november)
Luciano Floridi, hoogleraar filosofie, over robots, bewustzijn en verantwoordelijkheid
Kunstmatige intelligentie beleeft de een na de andere doorbraak en robots worden steeds natuur getrouwer. Maar de vraag of computers bewustzijn hebben, vindt filosoof Luciano Floridi een nepkwestie.
Door: Laurens Verhagen 2 november 2017, 02:00
Het was een paar dagen geleden overal in het nieuws: Saoedi-Arabië heeft het staatsburgerschap verleend aan de robot Sophia. Het is een wereldprimeur voor het land dat zichzelf op de kaart wil zetten als voorloper op het gebied van innovatie en kunstmatige intelligentie (AI). En misschien is het ook wel een logisch gevolg van de voortschrijdende ontwikkelingen op dit vlak. In het verhitte debat over AI geloven mensen als Elon Musk en filosoof Nick Bostron dat superintelligentie eraan komt; het moment dat een computer op alle vlakken de mens de baas is.
Luciano Floridi (Rome, 1964) is een Italiaans hoogleraar filosofie, gespecialiseerd in informatie-ethiek. Hij is sinds 2013 werkzaam aan de Universiteit van Oxford. In 2014 verscheen zijn boek De Vierde Revolutie. Hij betoogt hierin dat we ons nu in de vierde grote verandering bewegen, waarin het on- en offlineleven zich steeds meer vermengen. Deze vierde revolutie volgt op die van Copernicus (aarde draait om de zon), Darwin (natuurlijke selectie) en Freud (veel van onze daden gebeuren onbewust).
Wat vindt u van het staatsburgerschap van Sophia? Loopt Saoedi-Arabië hiermee voorop?
Eigenlijk is het een regelrechte schande dat een robot rechten krijgt in een land waar vrouwen nog worden onderdrukt
‘Dit is totaal idioot. Sophia is gewoon een hoop ijzer. Niets meer dan de computers waarachter we nu zitten te skypen. Het heeft niet meer begrip, inzichten of wat dan ook. Eigenlijk is het een regelrechte schande dat een robot rechten krijgt in een land waar vrouwen nog worden onderdrukt. Het is één slechte grap.’
Maar er zit iets serieus achter toch? Er zijn genoeg denkers die betogen dat machines bewustzijn kunnen hebben. En als dat het geval is, moeten we ze ook rechten toekennen.
‘Mensen die het daarover hebben, zouden zich eigenlijk niet in het publieke debat moeten mengen. Het is een intellectuele aanfluiting, een belediging voor onze cultuur. Want waar hebben we het over? Er zijn wel duizend verschillende definities van bewustzijn. Kan ik er één vinden waaruit blijkt dat machines bewustzijn hebben? Natuurlijk kan dat. Maar wat schiet je ermee op? Het is stuitend arrogant om uitspraken te doen over zulke complexe dingen.
‘Dus, nee, we hebben geen intelligente machines en we hebben geen bewuste machines. Of liever gezegd: het is totaal onzinnig om het daarover te hebben. We hebben geen definitie van bewustzijn. Je kunt het net zo goed over magische krachten hebben of astrologie.’
U maakt zich hier zichtbaar boos over. Kan die discussie dan kwaad?
‘Ja, want ze vertroebelt het debat. We blijven maar steken in alle verhalen over problemen, bijvoorbeeld problemen die samenhangen met de vraag of computers bewustzijn kunnen hebben. Daar begin ik eerlijk gezegd nogal moe van te worden. We komen zo geen stap verder, terwijl er genoeg andere problemen zijn.’
Zoals?
Geen enkel apparaat, hoe slim ook, ontslaat ons van onze eigen verantwoordelijkheid
‘Hoe gaan we om met verantwoordelijkheid? Neem de zelfrijdende auto. Wat gebeurt er bij ongelukken? Als ik mensen hoor die de machine verantwoordelijk willen stellen, word ik boos. Geen enkel apparaat, hoe slim ook, ontslaat ons van onze eigen verantwoordelijkheid. De mens is verantwoordelijk, altijd.’
Bent u niet onder de indruk van alle recente doorbraken?
‘Eerlijk? Ik zie het nog lang niet altijd. Als Siri of die slimme thermostaat Nest voorproefjes zijn van onze toekomst, dan ben ik zelfs bijzonder sceptisch. Ik heb Nest een jaar geprobeerd: totale rommel. Je hebt er geen fluit aan. Ik ben wél onder de indruk van specifieke oplossingen voor specifieke problemen. Bij Go bijvoorbeeld. Maar de doorbraken blijven binnen de context van zo’n spel. Het echte leven is echter geen setje afgesproken regels. Als we rondrijden, gebeurt dat niet op een schaakbord. Robots spelen niet vals, mensen wel.’
Luciano Floridi spreekt vrijdag 3 november op Brave New World, een conferentie over de invloed van nieuwe technologie op het menselijk leven. Dit festival vindt donderdag en vrijdag plaats in Leiden.
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/filosoof-luciano-floridi-het-is-totaal-onzinnig-en-stuitend-arrogant-om-het-te-hebben-over-machines-die-bewustzijn-hebben~a4528429/