Neil Price, archeoloog over Thor, de zogenaamde Noorse dondergod

De archeoloog Neil Price publiceerde in 2020 een groot overzichtsboek over de Vikingtijd, Children of Ash and Elm. A History of the Vikings). In een e-mail prijst Price Taggarts boek, maar het gaat hem toch te ver om Thors associatie met de donder helemáál te schrappen. Juist omdat er zoveel onzeker is over Thor, lijkt zijn naam toch wel een duidelijke aanwijzing, vindt Price. „Er zijn zoveel theorieën over Thor. Er is ook een geleerde die in hem een god van de wind ziet in plaats van de donder. Een ander benadrukt juist weer de regen, en die lijst gaat eindeloos verder.”

Price vindt het belangrijker dat de Noorse goden in die tijd niet gezien werden als goden met één specifieke verantwoordelijkheid. „Helemaal niet zelfs. Ook andere goden konden het weer beïnvloeden. En er waren bijvoorbeeld veel oorlogsgoden, inclusief Thor. Maar ieder werd dan weer verbonden met een net iets ander aspect van agressie, vechten en succes.”

Sowieso is het onwaarschijnlijk dat de haast bureaucratische indeling van de godenwereld uit de schoolboekjes, met voor iedere god een eigen afgebakende taak, ooit ergens werkelijkheid is geweest. Over de Noorse religie zegt Neil Price: „Ik denk dat de religie van de Noorse cultuur helemaal geen religie was zoals we dat nu zien, met een gestructureerde set van geloofsovertuigingen en plichten, vastgelegd in heilige boeken. Godsdienst was toen veel meer een diep ingebed gevoel van hoe de werkelijkheid en de dingen in elkaar zaten, onlosmakelijk verbonden met alles. In de bossen leefden herten en vogels, en ook elfen, geesten en andere onzichtbare krachten die het land bevolken – allemaal onderdelen van het grote geheel.” Godsdienst was „een verknoopt web van spirituele opvattingen en praktijken, met grote regionale verschillen”.

De dondergod als cognitieve fout

Er zijn vele dondergoden in de geschiedenis. Zoals Jupiter, de oppergod in de Romeinse religie die in Latijnse teksten regelmatig met bliksem wordt geassocieerd: de donderende Jupiter Tonans, de bliksemende Jupiter Fulgur Fulmen en zelfs de regenbrengende Jupiter Pluvia[lis].

Maar net als bij Thor is de typering lang niet altijd terecht. Over de oude beschavingen in het Midden-Oosten schrijft bijvoorbeeld de Duitse assyrioloog Daniel Schwemer (Universiteit van Würzburg) dat er in de talen van Mesopotamië niet eens een woord bestaat voor ‘stormgod’ of ‘dondergod’. Schwemer schreef in 2007 en 2008 twee felle artikelen in het Journal of Ancient Near Eastern Religions tegen al te makkelijke identificatie van dondergoden. Waar anderen hele optochten van dondergoden onderscheidden, ziet Schwemer er zelf maar een handvol in het oude Midden Oosten, waaronder de Semitische Hadda, de Syro-Palestijnse Baalu (de Baal uit de bijbel) en de Hurriaanse Tessub. Voor de bijbelse god JHWH bestaan wel wat teksten met donder en bliksem, zoals psalm 18:15: „Hij schoot zijn pijlen en sloeg de vijanden uiteen, wierp zijn bliksemschichten en verdreef hen.” Maar of dat wijst op een oorsprong als dondergod of juist op overname van eigenschappen en omschrijvingen van de dondergod Baal is niet duidelijk.

In reconstructies van godenwerelden speelt ook vaak een hardnekkig vooroordeel mee dat mensen een god nódig zouden hebben om natuurlijke verschijnselen te kunnen verklaren. Zoals al in de elfde eeuw de christelijke bisschop Adam van Bremen neerbuigend over de Noren schreef: „Ze denken dat Thor heerst over de lucht en regeert over donder en bliksem” – waarschijnlijk omdat hij Thor gelijkstelt aan Jupiter.

Adam zet hiermee de heidense god weg als een cognitieve vergissing, want natuurlijke verschijnselen als bliksem worden door de sukkelige heidenen ten onrechte toegewezen aan een bovennatuurlijke god. In Adams tijd is dat argument nog onderdeel van de christelijke polemiek met heidenen, maar in de Verlichting wordt het vaak een argument om álle religies te verklaren.

Over die verklaring van religie schreef in 2001 de Franse antropoloog Pascal Boyer een invloedrijk boek, ‘Religion Explained’. In de gewone werkelijkheid buiten de studeerkamer zijn mensen helemaal niet bezig met het zoeken van algemene verklaringen van natuurlijke verschijnselen, aldus Boyer, die worden gewoon geaccepteerd zoals ze zijn. De individuéle gevallen van inslaande bliksem zijn veel belangrijker dan het algemene fenomeen. Waarom dát huis, of díé plek, is er iemand behekst? ‘Magisch denken’ was veel belangrijker dan ‘religieus denken’.

https://www.nrc.nl/nieuws/2022/08/12/thor-is-helemaal-geen-dondergod-a4138763#/krant/2022/08/13/#212

‘Stop religie nu! Serieus?’ @doorbraak.be #covid

Stelling: Onderstaande tekst werd volkomen willekeurig van internet ‘geleend’ om daarmee een oefening voor studenten om hen te leren kritisch met teksten om te gaan, vanuit journalistiek perspectief. Daarom wordt commentaar geleverd waarop de student zijn aantekeningen (nuanceringen aanbrengen) of kanttekeningen (kritische tegengeluiden te formuleren). En deze in de groep te gooien zodat men collectief tot een standpunt kan proberen te komen.

Religie ligt onder vuur

[Johan R. Bruynseraede, COMMENTAAR/ doorbraak.be – 13/02/2021]

‘De vreselijke crisis van het voorbije jaar door het coronavirus heeft voor mij als christen iets héél duidelijk gemaakt: ik leef onder een geloofsonvriendelijk regime.

Ni dieu ni maître

*Is ‘noch God, noch meester’ de juiste vertaling van de Franstalige kop? Of wordt bedoeld ‘noch eeuwige god, noch kerkelijk gezag of de lesgevende meester? En dan wordt met de levende priester waarschijnlijk bedoeld dat deze de geestelijke waarheid in pacht heeft omdat hij ervoor ‘doorgeleerd’ heeft.

‘De traditionele religie ligt al decennia lang in het Westen onder vuur. U kent het verhaal: in een streven naar ‘vrij zijn’ van alle banden, van alle taboes, is er veel op de schop gegaan. Een ware afbraak- en veranderingscultuur die vandaag de dag nog steeds doorgaat.

*In verband met vrijheidsrechten kan *‘vrij zijn’ van alle banden, van alle taboes, geconstateerd worden dat er veel op de schop is gegaan*, zoals het citaat aangeeft, maar dan bestaat er wel een wisselwerking tussen twee bevolkingsdelen, te weten de roomse gelovigen die ageren tegen het vrij zijn van alle (kerkelijke) banden enerzijds, en omgekeerd het seculiere deel van de bevolking die juist ijvert voor het andere uiterste. Hier treffen we dus een patstelling aan, waar alleen de tijdsfactor én de wet van de ‘grote getallen’ en dus van meerderheden van bevolkingsdelen de doorslag zullen geven wie er aan het langste eind trekt.   

In ons taalgebied heeft filosoof Herman De Dijn dit allemaal haarfijn uitgelegd in zijn boeken Vloeibare waarden, Hoe overleven wij (dit soort) vrijheid? en zijn bekroonde boek Rituelen, waarom we niet zonder kunnen. Op zijn website vindt u tal van verhelderende artikels zoals ‘Voorbij de mislukking van de moderniteit’, ‘Zeven vormen van atheïsme’ en ‘Een eredienst is geen feestje.’ .

Covid-19 versnelt afbraak

Die afbraak gaat vandaag onverminderd verder. In deze verschrikkelijke maatschappelijke crisis wordt het geloof door de overheid volledig genegeerd, van de openbare omroep geweerd en actief door een psychologie zonder spiritualiteit, zonder ‘een God’ vervangen.

Stond dat op de verkiezingsprogramma’s van de regeringspartijen?

Beseft iedereen wel ten volle wat er hier gebeurt? En is het überhaupt verantwoord dat een geseculariseerde overheid dit nu doet? Stond dat op de verkiezingsprogramma’s van de regeringspartijen? Heeft de burger daarvoor gestemd? Het christelijk geloof dat het Vlaamse volk in tijden van hongersnood, ziekte, oorlog, … eeuwenlang zoveel kracht heeft gegeven, wordt ons in deze pandemie (én in de komende moeilijke tijden) ontnomen. Dit is me het voorbije jaar héél duidelijk geworden.

*In alle onafhankelijkheid stel ik vast dat hier sprake is van een noodkreet van een pastor/priester die in een poging om een blijvende neergang van de traditionele kerk tegen te houden, probeert om die oude kerk nieuw leven in te blazen, in plaats van zich af te vragen of dat instituut niet beter kan zoeken naar oorzaken van de afbladdering. Als seculieren niet worden aangetrokken, dan is er iets mis en dat heeft de oude boodschap afgedaan. Dan maar liever het gezag van eigen meningsvorming en levensovertuiging!   

Pastoor is psycholoog geworden

Ik geef enkele voorbeelden. Hoeveel bisschoppen, priesters of religieuzen ziet u nog op televisie? Geen. Zij worden consequent vervangen door psychologen, psychiaters, gelukcoaches, e.d. In nood leert men bidden, zei men vroeger, maar vandaag mag dit op de openbare televisie niet meer gezegd worden.

Bij de aanvang van de pandemie werd op de Italiaanse staatstelevisie – toen de doden zich in de ziekenhuizen opstapelden – een dagelijkse eucharistieviering voorgegaan door de paus (in coronaproof omstandigheden) uitgezonden. De VRT houdt nu al het hele coronajaar in haar programmatie vast aan één christelijke eucharistieviering per veertien dagen. Privé-initiatief heeft dit gebrek ingevuld: op EclipsTV wordt dagelijks om 9 u. 20 het ochtendgebed vanuit de Abdij van Averbode uitgezonden.

De enorme wijze en zo zachtmoedige Benedictijner monnik Benoît Standaert heeft voor coronatijden een klein boekje geschreven

De digitale gelovige wijkt uit naar het internet, maar dat kunnen al die mensen in een woonzorgcentrum niet. De enorme wijze en zo zachtmoedige Benedictijner monnik Benoît Standaert heeft voor coronatijden een klein boekje geschreven met als titel Leven als een kluizenaar. Wijze lessen voor alledag. Waarom krijgt zo iemand geen kans op televisie om ons volk door deze crisis te helpen?

*Geen kans krijgen betekent dat er geen moeite wordt gedaan om een plekje op het tv-scherm te regelen en dan binnen een minuut tijd een korte boodschap uit te dragen, maar is de monnik wel voorbereid op een pakkende tekst die bindend kan uitwerken? Ofwel er is geen sprake van organisatorisch vermogen, dan wel dat hij is afgewezen. Voor de goede orde is dit commentaar geschreven vanuit een onafhankelijke want alleen logische en rationele overwegingen. In antwoord op de vraag hoe de mens omgaat met dit soort worstelingen van de dag.  

Spiritueel relanceplan

In juli 2020 werd naast het Economisch Relanceplan ook een Maatschappelijk Relanceplan opgesteld dat onze samenleving na de coronacrisis weer moet herstellen. Toen werd het heel duidelijk. Het thema ‘religie’ werd onder de noemer ‘Vrijetijdsbesteding en cultuur’ geplaatst en niet onder het thema ‘Gezondheid en welzijn’. De eredienst is dus voor de geseculariseerde elite eerder een bezoek aan een poppenkast dan een bezoek aan een dokter. Voor een christen is dat anders: de levende Jezus die leert en geneest.

*Deze slotzin is voor een commentator betrekkelijk gemakkelijk te beantwoorden: wat voor de ene monnik een ‘christen’ is die over de historisch lerende Jezus predikt die leert en geneest, is voor de andersoortige christen een heel andere beleving, zonder kerkelijke autoriteiten.

Heel wat vooraanstaande gelovigen hebben dan ook al gevraagd om hun grondwettelijke rechten beter te beschermen

Zo komen we vandaag tot de situatie dat gelovigen reageren op de voor hen overdreven opgelegde restricties op vieringen. Heel wat vooraanstaande gelovigen hebben dan ook al gevraagd om hun grondwettelijke rechten beter te beschermen, bij politici zelf en bij de Raad van State. Midden januari hebben de vertegenwoordigers van de rooms-katholieke, protestants-evangelische, Israëlitische, anglicaanse, islamitische en orthodoxe erediensten aan minister Vincent Van Quickenborne gevraagd om een terugkeer naar de relatieve maatstaf voor het aantal toegelaten gelovigen in de gebedsplaatsen: 1 persoon per 10m² in plaats van maximum 15 personen voor een heel gebouw.

*Zouden die ‘overdreven opgelegde restricties op vieringen’ niet iets met coronamaatregelen te maken kunnen hebben?

Wie heeft er eigenlijk beslist dat een eucharistieviering vrijetijdsbesteding is? Stond dat in een of ander verkiezingsprogramma?

*Hier kom ik zelf voor een dilemma te staan omdat deze commentator onbekend is met de Belgische grondwet en als Nederlander ga ik er vanuit dat er ook bij mijn zuiderburen de ‘scheiding van kerk en staat’ geldt en dat de overheid dus geen bepalende en besluitvormende factor is ten aanzien van religieuze aangelegenheden.

Geluksvierkant

Een nieuw Vlaams Instituut Gezond Leven werd opgericht om de grote problemen van de mensen in deze enorme crisis te verlichten. Dit Instituut werkt met een ‘geluksdriehoek’ waarbij er drie bouwstenen zijn: je goed omringd voelen, je goed voelen en jezelf kunnen zijn. Prof. Mia Leijssen van de K.U. Leuven doet al jaren wetenschappelijk onderzoek naar existentieel welzijn en zij ziet vier dimensies. Het is om een mens te helpen belangrijk om duidelijk een psychische én een spirituele dimensie te onderscheiden. Maar deze overheidsinstelling wil dus bewust de spirituele dimensie minimaliseren.

Is het geoorloofd om in een gigantische crisis zoals deze, een politieke agenda – verdring de traditionele religie – door te duwen? Moeten niet juist alle middelen gebruikt worden om uit deze vreselijke ellende te geraken? Ook religie?

https://doorbraak.be/stop-religie-nu-serieus/

De toekomst van bestaande godsdiensten [2]

De samenhang van verschillende religies

‘Waarom is er meer dan één religie? Waarom zijn er meerdere, van elkaar verschillende religies? Daarover nadenkend, ben ik gaandeweg tot het inzicht gekomen dat we het eigen karakter van iedere religie pas werkelijk kunnen begrijpen en respecteren wanneer we dit kunnen plaatsen in een groter verband. Dan kunnen we namelijk zien wat de geheel eigen bijdrage van elke religie aan het geheel van de ontwikkeling van de mensheid is.[i] Geen enkele religie staat immers[ii] op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van een geheel en levert een beslissende bijdrage aan dat geheel. Wil je daarom een bepaalde religie leren begrijpen, dan is het belangrijk dat geheel te overzien. Juist vanuit dat geheel krijg je zicht op het geheel eigen karakter en op de bijzondere kenmerken die elke religie maken tot wat zij nu is. Dat de islam bijvoorbeeld de laatste grote religie is en daarmee zeer waarschijnlijk de reeks grote religies definitief afsluit, is een belangrijk gegeven dat noodzakelijk is om de plaats van de islam in het geheel van de religies te leren begrijpen. En dat het hindoeïsme de eerste grote religie was, kenmerkt deze religie tot op de dag van vandaag: het is doortrokken van een groot heimwee naar de wereld die de mens zojuist verlaten had. En zoals het hindoeïsme de meest hemelse religie is, want meer op de hemel dan op de aarde gericht, zo is de islam de meest aardse religie. Hij belichaamt vooral de opdracht van de mens om de áárde als woon- en leefwereld te kiezen.

Deze karakteristieke kenmerken van iedere religie worden als vanzelf duidelijk wanneer we de samenhang overzien. Vanuit het geheel krijgen we inzicht in de heel verschillende opdracht die elke religie in haar tijd en binnen de eigen cultuur te vervullen heeft. Alleen daardoor leren we het eigen karakter van iedere religie met verwondering te begrijpen en dat met een groot respect tegemoet te treden. En als er iets nodig is in onze tijd, dan is het inzicht in en begrip en respect voor het eigene van iedere religie.

In dit boek wil Stolp dan ook de verschillende religies op een rij zetten en nagaan welke opdracht elke religie dan wel te vervullen had, en wat nu precies de geschenken zijn die deze religies aan de mensheid te geven had. We mogen immers[iii] zeggen dat elke religie de mensheid een geheel eigen geschenk heeft gebracht en daarmee een geheel eigen bijdrage heeft geleverd aan het geheel. Al die geschenken sámen hebben de huidige mens gemaakt tot degenen die hij nu is.[iv] Ze waren en zijn – geen enkele religie uitgezonderd – noodzakelijk in het geheel van de evolutie, en niet één kan er gemist worden. Daarom is elke religie niet alleen zinvol, maar zelfs noodzakelijk voor de geestelijke ontwikkeling van de mensheid. Maar daarover meer in de hoofdstukken die volgen.

Uitgangspunten [Ten geleide]

Stolp legt uit dat hij bij de beschrijving van verschillende religies altijd de inzichten van de esoterische traditie volgt, en dat betekent de verklaringen vanuit de mystieke richtingen binnen iedere religie, omdat zij altijd vanuit de mens en zijn geest zelf redeneren en niet vanuit het instituut ‘kerk’, ‘synagoge’ of ‘tempel’. En dat is een fundamenteel andere benadering dan de exoterische inzichten van de gevestigde (en georganiseerde) religies  wereldwijd. En de mystieke stromingen volgen historisch nu eenmaal altijd de weg van de geestelijke innerlijke discipline en meditatie, die minder geschikt zijn voor de grote massa.

Zoals bekend komt de schrijver zelf uit de christelijke traditie vanuit zijn opvoeding, maar ook vanuit de christelijke mystiek. Daarom benadrukt hij niet te schrijven als wetenschapper, maar ‘gewoon op eigen titel’, als een mens voor wie het thema van zijn boek belangrijk is en die daarom zijn inzichten graag met andere mensen wil delen. Wél heeft hij geprobeerd zó te schrijven dat iedereen, of hij nou wel of niet godsdienstig is, zich uitgenodigd voelt mee te denken en zich niet bij voorbaat buitengesloten voelt.

Stolp pretendeert niet dat hij gelijk heeft met de overwegingen, inzichten en conclusies die hij in zijn boek presenteert, al wordt wel duidelijk dat hij een theologische achtergrond heeft en het erop lijkt dat hij al heel vroeg – en dus tijdens zijn gevolgde studie – al met een esoterische blik aan het onderzoeken was en bewust andere paden insloeg tijdens zijn studie dan zijn medestudenten. Want niet iedere theoloog is ook een mysticus. Het gaat hem er ook niet om een objectieve waarheid te brengen – als die al bestaat – maar gewoon om eigen inzichten naar beste weten door te geven aan wie maar geïnspireerd is en mee wil denken. 

Hoe voorzichtig en zorgvuldig Stolp ook probeerde te zijn in zijn beschrijving van al die religies, hij was zich ook bewust wat voor enorme werkterrein hij wilde beschrijven, omdat alle grote religies bij elkaar een enorm terrein beslaan. Daarom is het al nooit echt compleet en de auteur vraagt daarvoor vergeving..

Hoofdstuk 1: Zijn alle godsdiensten gelijk?

Een onmogelijk dilemma

‘In de jaren zestig van de vorige eeuw kwam de idee dat alle godsdiensten weliswaar verschillend, maar in wezen gelijk aan elkaar waren, sterk naar voren. Én begonnen steeds meer mensen zich openlijk af te vragen of het bestaande gevoel van superioriteit van het Westerse christendom wel terecht was. Daarom concentreerde Hans Stolp zich op de vraag of het niet beter was om te onderzoeken of het niet veeleer moest draaien op de eigen impuls die iedere religie te geven heeft, in plaats van dat alle godsdiensten in wezen aan elkaar gelijk zijn.

Dit ook vanwege de wereldwijde schok waarmee we vrij onverwacht geconfronteerd werden met het fundamentalisme, en dan met name het moslimfundamentalisme. 9-11-2001 staat in ons collectieve geheugen gegrift. In ons eigen land ontstonden door de terreurdreiging van dat fundamentalisme en door de moord op Theo van Gogh toenemende spanningen tussen autochtonen en (een deel van de) allochtonen, van wie de meeste moslim zijn. Door die toenemende spanningen ontstond er gaandeweg ook een negatief beeld van de islam, alsof fundamentalisme en islam een en hetzelfde zouden zijn. Dat is niet zo, maar dit negatieve beeld heeft velen wel tot het besef gebracht dat kennelijk niet alle godsdiensten gelijk zijn. Doordat men fundamentalisme en islam gelijkstelde (wat dus niet klopt), begonnen velen zich af te vragen of christendom en boeddhisme bijvoorbeeld niet een heel ander type godsdienst zijn dan de islam, vredelievender, minder agressief. Maar als dat waar is, luidde de volgende vraag, hoe zit het dan met de verschillende godsdiensten? Is de ene godsdienst dan toch beter, liefdevoller of vredelievender dan de andere? En als dat waar is, hoe moet je dan tegen de verschillende godsdiensten aankijken?

Wordt vervolgd

[pp. 10-17] 

---

[i] Dus los van het feit dat iedere wereldreligie in een andere periode en cultuur is ontstaan en dus met een eigen traditie is grootgebracht, zijn die compleet andere ontstaansgronden de basis geworden van verschillende regionale gebieden. Iedere wereldreligie omvat een ‘eigen’ geografisch domein, om het zo maar uit te drukken. Om het tot de grote vijf te beperken: de oudste is het hindoeïsme en daaruit is het latere boeddhisme ontstaan; het jodendom was de eerste monotheïstische religie die los van beide meergodenreligies van Azië is ontstaan, en waaruit het christendom is ontstaan als afscheiding van het jodendom aangezien de christenen de geboorte en het leven van Jezus als Messias erkenden, terwijl dat voor de joden ondenkbaar was en daarom wachten zijn nog steeds op de komende Messias. En uit de Joodse aartsvader Abraham is ook als afzonderlijke en zelfstandige monotheïstische religie van de islam ontstaan die in de Arabische gebieden is geworteld.

[ii] Dit is maar de vraag, omdat ik ooit bronnen heb gelezen waarin het tegenovergestelde werd beweerd (moet dat nog nazoeken); en de vraag is ook of deze stelling antropologisch juist en geoorloofd is.

[iii] Wederom een stelling die betwistbaar is, aangezien de verschillende culturele (en regionale) achtergronden een vergelijk moeilijk maakt.  

[iv] Hier wordt niet opgemerkt dat oude zielen die de mensheid aarde vanaf het begin (eerste beschavingen) hebben meegemaakt, al die afzonderlijke culturen vanuit eigen incarnaties hebben leren kennen. Dit is met alle oude zielen het geval vanuit het kosmische Plan. 

Tussen waarheid en wijsheid

‘Religieuze tradities zijn reservoirs aan verhalen die van naastenliefde, compassie en gastvrijheid getuigen. Maar het valt niet te ontkennen: ze zijn ook reservoirs van gewelddadige verhalen. Licht en donker zijn erin te vinden; verhalen van bevrijding en van onderdrukking. De bijbel is geen boek dat waarheid van Godswege op een presenteerblaadje aanbiedt. Waarheid in de bijbel wil gevonden worden, te midden van de weerbarstige praktijk van het leven van alledag en de verhalen daarover. Verhalen, die voor meer dan een interpretatie vatbaar zijn, verhalen die cultureel en religieus hybride zijn en [terecht] niet voldoen aan de wetenschappelijke maatstaf van coherentie [want dat maakt de afstand tot het gevoelsleven en emotie helemaal oneindig groot]. Desondanks dragen ze ‘iets ‘ in zich dat mensen bezig blijft houden en tot tradere – Latijn: overgeven [aan de bron], verraden, overleven – aanzet.’

[Bron: Manuele Kalsky en André van der Braak, Tussen waarheid en wijsheid. De waarheidsvraag in het licht van religieuze diversiteit. AUP/Amsterdam, 2016; 254]

VERKEERDE GODSBEGRIPPEN MOETEN VERDWIJNEN WANT HINDEREN DE MENSHEID aldus Kryon

‘Kryon 2017 August Some bridges have to be Burned’: https://youtu.be/7_1eOE7aE2s

Bewijs dat deze wereld geestelijk nog geen millimeter vooruitgang heeft geboekt

‘Wij leven in een onrechtvaardige wereld’ (Stijn Fens, katern de Verdieping/Trouw, 16-7-20)

natuur – interview – Prins Carlos de Bourbon de Parme schreef samen met econoom Sylvester Eijffinger en theoloog Paul van Geest een boek over de zin van het leven in het postcoronatijdperk. Hij ziet de coronacrisis als kans om onze maatschappij een stuk duurzamer te maken. ‘Ik heb de afgelopen maanden goed naar mijzelf en mijn leven gekeken.’

(…)

In het boek maakt u veel ruimte om de stelling te ontkrachten dat het coronavirus een straf van God is. Waarom doet u dat?

“In Nederland speelt die vraag niet zo. We worden steeds meer een seculaire samenleving. Maar in Amerika, Afrika en in sommige Latijns-Amerikaanse landen is dit een heel belangrijk punt dat tot grote verdeeldheid leidt. Er zijn kerkleiders en politici die het corona-virus gebruiken om zieltjes te winnen of hun macht uit te breiden. Dat vind ik zeer verwerpelijk. Volgens mij zit er achter het virus helemaal geen plan van God. Het leven op deze aarde is nu eenmaal niet altijd gemakkelijk. Er zijn mooie momenten in het leven, maar ook heel moeilijke. Die zijn er om ons de schoonheid van het leven intenser te laten beleven en ons weerbaarder te maken.”

Het feit dat er ‘helemaal geen plan van God’ achter de covidvirus zou bestaan verraadt al de visie dat al sinds de derde eeuw na Chr. de persoonlijke god als beeld domineert en niet de innerlijke Bronkracht die in ieder mens en ieder levend wezen leeft. Dat is ronduit primitief van deze aardse mens(heid). Wij zijn dankzij deze dogmatiek, ofwel verkeerde visie dus nog geen steek verder gekomen. Geweldige beschaving dus, maar niet heus.

(…)

https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/996/articles/1172765/22/1

Een erg interessant interview over alle religies met Karin Armstrong over haar nieuwe boek

Heilige tekst? Het is maar wat je ermee doet’ (Marije van Beek en Eildert Mulder, Katern de Verdieping/Trouw, 8-7-19)

Karen Armstrong: ‘Het Verenigd Koninkrijk is een aardig, seculier land, maar vol gebrekkige wezens’. Maartje Geels

nieuw boek – interview – De Britse schrijfster Karen Armstrong was even in het land. Ter promotie van ‘De verloren kunst van de heilige geschriften’. ‘Oorspronkelijk waren dat teksten om te zingen of om te chanten. Ze werden ook altijd vergezeld door rituelen.’

Ze zit kaarsrecht in de antieke stoel van het hotel aan de Herengracht in Amsterdam. Met een hand veegt ze alleen nog even een haarlok opzij. Een knikje. De 75-jarige Britse auteur Karen Armstrong is er klaar voor. Vloeiend zal ze een reeks vragen beantwoorden, strooiend met soms onuitsprekelijke godsdienstige begrippen uit al lang vergane talen, zonder dat ze ook maar een moment over de tong zal struikelen.

Op haar zeventiende ging Armstrong het klooster in. Een heel nare ervaring. Ze kon op slag niet meer bidden. En de nonnen mochten elkaar, als ze ’s avonds in bed lagen te huilen, niet troosten. Toen behalve haar geest ook haar lichaam begon te protesteren en ze flauwviel en bloedneuzen kreeg, was dat volgens de moeder-overste een teken van een ‘zwakke wil’. Na zeven jaar trad ze uit.

Ze ging schrijven: eerst over het klooster, later over God, en over de profeet Mohammed. Nu vijfentwintig jaar geleden schreef ze het boek ‘De geschiedenis van God’, dat een wereldwijde bestseller werd.

Haar werk is in vijfenveertig talen vertaald. In Nederland is net haar laatste boek verschenen, over religieuze geschriften.

U heeft nogal een verleden met die ‘boze man in de lucht’. Dertien jaar lang was u erg antireligieus. Wat is er gebeurd?

“Nou, alles wat ik tot mijn vijftigste deed was een absolute mislukking. Elke zes jaar stortte mijn carrière ineen. Mijn promotie-onderzoek in Oxford was niet deugdelijk, met een schandaal als gevolg.

“Daarna wilde ik schoolleraar worden. Dat was ik zes jaar, maar vervolgens moest ik daar mee stoppen vanwege ziekte – een vorm van epilepsie.

“Ik schreef een boek over mijn tijd in het klooster en kreeg als gevolg daarvan het verzoek om een documentaire te maken in Jeruzalem. Daar kwam ik in aanraking met het jodendom en de islam.

“In die religies vond ik iets wat me beviel. De liefde van God, de vriendelijkheid van God. En bij de soefi’s zag ik hun sterke waardering voor andere geloven. Dat hebben we niet langer door de Saudi’s, die met hulp van hun oliegeld en de internationale gemeenschap hun eigenaardige versie van de islam over de wereld hebben verspreid. Dat heeft het hele gezicht van de islam veranderd. Een ramp.”

De opkomst van terrorisme: was dat voor u geen complete schok?

“Ja, natuurlijk. Het zijn criminelen. Een hele hoop van hen weten praktisch niets van de islam. Sommigen wel natuurlijk. Maar er is dat bekende verhaal van twee Britse jongens die naar IS gingen en die een boek hadden besteld ‘Islam for dummies’.”

Dat is precies het punt, toch? Dat ze zo snel radicaal konden worden.

“Ja. Maar ook boeddhisten, waarvan we altijd dachten dat ze zo zalig vreedzaam waren, maken zich schuldig aan dit soort geweld. In Sri Lanka bijvoorbeeld. En een halve eeuw terug waren het de linkse bewegingen die niks met religie hadden. Stupiditeit is menselijk. We zijn nu eenmaal een gewelddadige soort.

“Het bijbelboek Openbaringen inspireert net zo goed een hele afgrijselijke vorm van spiritualiteit in de Verenigde Staten. Je hebt ook mensen die zeggen: hier staat het, in de heilige tekst: Israël is ons land. Dat wordt ook gebruikt om Palestijnen mee te doden.”

Haar nieuwste boek, ‘De verloren kunst van de heilige geschriften’, gaat over onbegrip. Ironisch – er ontstaat even bijna een misverstand als ze geconfronteerd wordt met de Nederlandse titel van het boek. “Héilige geschriften, zeg je?” Ze spert de ogen wijd open. “Oh ja. Jullie noemen religieuze geschriften in het Nederlands ‘heilig’, maar in het Engels doen we dat niet. Wij spreken gewoon van ‘scriptures’. Ik zie het persoonlijk ook niet als heilige boeken – in de zin van dat ze door God of een engel zijn ingefluisterd.”

Het woord ‘geschriften’ heeft ook een misverstaand de wereld in geholpen. Volgens Armstrong zijn de religieuze teksten nooit bedoeld om puur als boek te worden gelezen. “Oorspronkelijk waren de religieuze geschriften een vorm van performance art. Deze teksten waren er om te zingen of om te chanten. Of om te acteren: ze werden namelijk ook altijd vergezeld door rituelen.”

Tot eind achttiende eeuw werd er in Europa naar de religieuze geschriften geluisterd. “Mensen konden niet lezen. Dat kwam pas met de drukpers, toen het voor iedereen mogelijk werd om een eigen bijbel te hebben. Zo werden protestanten meer en meer gericht op het woord.”

Met gespeelde shock: “Maar dat is dus alsof je een libretto van een opera of een aria zou oplezen. Dan mis je de helft.”

Niet voor niets betekent de Koran ‘recitatie’, zegt Armstrong. “Dáár is het voor ontworpen, om naar te luisteren, met al die herhalingen. En de recitatie van de Koran is een grote kunst. In de Arabische wereld gaan mensen nog altijd naar bekende koranrecitatoren zoals wij naar een concert van een bekende sopraan gaan. Daarom is de Koran, als we dat nu lezen als boek, zo onsamenhangend, en begrijpen we er niets van.”

De Europese gerichtheid op het woord zette een volgende ontwikkeling op gang: feitelijkheid. “Een wetenschapper als Richard Dawkins klaagt dat het eerste bijbelhoofdstuk, Genesis, niet in lijn is met de evolutietheorie. Nou, dat klopt. Maar dat is natuurlijk ook helemaal nooit de bedoeling geweest. Men kon vroeger geen geschiedenis schrijven zoals we dat vandaag doen. Zonder de moderne methoden van datering, archeologie en kennis van oude talen, is daar geen beginnen aan.

“Die teksten zijn een weerslag van wat mensen hoopten of vreesden. Niet van wat er daadwerkelijk is gebeurd – daar hadden ze geen idee van. Het zijn gewoon verhalen over het verleden, rijk aan metaforen.”

Hoe weten we dat mensen de religieuze teksten destijds niet als feitelijk zagen? De enige bronnen die we hebben zijn van de elite.

“Dat klopt. De religieuze teksten zijn een weerslag van een aristocratische kunstvorm. We hebben geen idee wat normale mensen vroeger dachten. Maar wat we wel kunnen zien, is dat áls ze het verleden interpreteren, dat ze er dan altijd iets nieuws van maken, in plaats van dat ze iets op dezelfde manier hervertellen. Zo hebben de evangelisten allemaal een compleet andere versie van Jezus beschreven. En daardoor weten we feitelijk niets over Jezus.

“In hoofdstuk één van de Bijbel beginnen de tegenstrijdigheden al. God is dan nog almachtig en barmhartig. Hij maakt de aarde, zegent alles, en zegt dan: het is allemaal heel erg goed. Maar tegen hoofdstuk drie slaat het om en de hele rest van het bijbelboek is God de controle over zijn schepping plots compleet kwijt: Adam en Eva doen gewoon wat ze willen. En de goedaardige schepper wordt dan ineens een wrede verdelger. Met de zondvloed wil hij uit louter verveling de hele mensheid uitwissen. ‘Ik ben de mensheid zat, ik wil niet meer’.”

Helpen de religieuze geschriften ons vooruit?

“Niet per se. Het is wat je er zelf mee doet. We moeten het kwaad in die teksten herkennen zoals we dat ook in onszelf moeten herkennen. Want we hebben die conflicten tussen goed en kwaad ook in onszelf. Daarom kunnen die teksten ook zo makkelijk worden misbruikt.

“De geschriften bevatten allemaal de gouden regel. In mijn eigen woorden: kijk in je eigen hart. Kijk wat jou pijn doet. En weiger dan om, onder welke omstandigheid dan ook, dat iemand anders aan te doen. Een schitterend ideaal is het. Maar we willen dat als mens niet echt navolgen. We kijken liever naar onszelf om. Dat blijft een strijd.

“We hebben het nu over de problematische kant van religieuze geschriften. Maar ook hier in het Westen, waar we denken dat we politiek en religie uit het oogpunt van rechtvaardigheid netjes van elkaar gescheiden hebben, slagen we er niet in om ons aan die hoge idealen te houden. Kijk naar Trump, kijk naar de brexit. Het Verenigd Koninkrijk is helemaal niet religieus, slechts 10 procent gaat regelmatig naar de kerk. Maar de háát die er is tegen buitenlanders en immigranten?

“Daags na het referendum was ik in het British Museum. Daar riepen bezoekers ‘go home, go home’ naar medewerkers met een migratieachtergrond. En het aantal hate crimes is verdubbeld. Dus hier zijn we: een aardig, seculier land. Maar vol gebrekkige wezens. En ja, dat onze religieuze geschriften net zo goed gebrekkig zijn, hoeft dan niet te verwonderen. Net als elk ander product, net als onze politiek. Alles lijdt daaronder.”

Bent u op de hoogte van de nieuwe theorieën over de ontstaansgeschiedenis van de islam? Waardeert u die?

“Niet bepaald nee. Kijk, wat er exact is gebeurd rond die tijd zullen we nooit weten. We weten ook niet wat Jezus van plan was. We hebben vier heel andere verhalen van de evangelisten, die ook nog eens lang na zijn dood zijn geschreven.”

Maar veel moslims weten niet dat de biografie van de Profeet pas 200 jaar nadien is geschreven.

“Ik denk dat er ook in het Westen genoeg christenen zijn die niet op de hoogte zijn van hoe de Bijbel precies is ontstaan. Elke religie is verweven met geweld. Ik bedoel: Jezus zou een pacifist zijn geweest, maar kijk wat de christenen hebben gedaan door de jaren heen. De geschriften over hem zijn ook gebruikt om bijvoorbeeld de kruistochten te voeren.

“In het Verenigd Koninkrijk is het religieuze niveau over het algemeen erg laag. Er zijn veel secularisten. De meeste islamitische families komen uit kleine dorpjes die hun imams hebben meegenomen. Die zijn niet opgeleid. Laatst gaf ik een lezing, ook in het British Museum, en achterin de zaal zaten de jonge moslims, in hun pakken, ze waren rechtstreeks uit kantoor gekomen. Voorin zaten de imams in hun gewaden. Hun vragen waren echt verschrikkelijk.

Ze zet een Pakistaans accent op. “‘Madam, denkt u niet dat de hele wereld zich nu bekeert tot de islam?’ Ik zei: ‘Hoe komt u tot die conclusie?’ ‘Nou’, zei hij, ‘Eerst was het niet toegestaan om te drinken onder het autorijden en nu heeft de burgemeester alcohol verboden in het openbaar vervoer.’ Goed. Ik kon de jongeren achter hem zien ineenkrimpen van ongemak. En nadien was er een receptie, zonder alcohol natuurlijk. Toen kwam er een jonge moslim met een papieren beker vol wijn voor me aanzetten. En hij zei: ‘Ziet u waar wij het mee moeten uithouden?'”.

https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/681/articles/931156/30/1

Vereniging van spirituele stromingen

(161) Zolang er mensen op Aarde zijn, zijn er religies. De mens heeft behoefte aan een geloofsovertuiging die hem aanspreekt, waardoor het bovennatuurlijke en die onbegrijpelijke universele wetten die de fysieke wereld regeren worden gerechtvaardigd. Door de eeuwen heen zijn de definitie van God, het mysterie van de schepping en de aard van de fysieke werkelijkheid talloze malen aangepast aan de behoefte van de maatschappij en het tijdperk in kwestie. Zo moet er ook nu, nu er zich energetische veranderingen voordoen op Aarde, een nieuwe opvatting over religie en spiritualiteit naar voren komen.

De opkomst van een nieuwe spiritualiteit is de laatste decennia mogelijk geworden doordat Waarheid, een aspect van de schepperenergie, op Aarde opgang gemaakt heeft. De in kracht toegenomen Waarheid veroorzaakt nu een golf van nieuwe kennis die millennia lang voor het menselijk bewustzijn verborgen is geweest. Hoewel de meeste van jullie voornaamste godsdiensten van dit moment op Waarheid zijn gebaseerd, heeft de menselijke interpretatie van deze Waarheid gezorgd voor een verwrongen en tegenstrijdig begrip van ware spiritualiteit op Aarde. Er hebben zich zeker wel zo nu en dan nieuwe openbaringen en spirituele overtuigingen aan de mens voorgedaan. Het is echter pas nu dat de tekortkomingen van jullie kerken, tempels en heiligdommen zonder meer plotseling over de hele wereld duidelijk worden. Het is tegenwoordig gewoon dat religieuze leiders betrokken zijn bij zaken die niet door de beugel kunnen of zich over de hele wereld in de naam van ‘God’ bezighouden met geweld. Deze enorme vervormingen van ware religie hebben de publieke opinie nu, meer dan ooit, verdeeld en hebben de gevoelens en het besef van het publiek met betrekking tot een ware en liefdevolle religie in verwarring gebracht.

De komst van de nieuwe spiritualiteit die nu ingang vindt, moedigt de eigen rechtstreekse verbinding van ieder individueel mens met de Goddelijke Schepper aan. De mens heeft van nature de behoefte om van anderen te leren door middel van onderwijs of door heilige boeken die door weer andere mensen geschreven zijn.

Of de mens van nature de behoefte heeft om van anderen te leren, komt natuurlijk door de duale aard van de mens op aarde. Omdat de baby altijd wordt geboren in gezinnen die een religieus uitgesproken karakter hebben – met alle variaties tussen gelovig en atheïst zijn – worden ze door hun ouders in een bepaalde richting gestuurd vanwege het leven dat op aarde plaatsvindt achter een gesloten ‘sluier’, die ieder contact met de multidimensionale werkelijkheid aan het zicht ontneemt, omdat de mens zich volledig moet aarden.

Dat maakt dat het weerloze peutertje en kleutertje zich alles moeten laten aanpraten en ook het risico lopen dat als ze iets bijzonders zeggen dat een boodschap van uit de geestelijke wereld is, direct worden afgestraft en worden gedwongen tot zwijgen. Dat zijn nu eenmaal de aardse wetmatigheden, zonder welke een opgang naar de geestelijke verlichting niet mogelijk is. Daarom is de mens met eigen toestemming hier op aarde geplaatst.

De mens heeft dus niet van nature de behoefte om van anderen te leren, maar dat is alleen de aardse praktijk vanwege het multidimensionale gedeelte van ons DNA op aarde is afgesloten. Daarom worden wij gedwongen om te leren van onze ouders en onderwijsinstellingen.

We zien dat er nu een zoektocht ontstaat naar wat er waar is van die onbetwistbare openbaringen in heilige boeken, waar de mensheid blindelings zijn vertrouwen en gebruiken op heeft gebaseerd. Te zijner tijd zullen deze onbetwistbare openbaringen in onbruik raken omdat zij duidelijk verdeeldheid, wedijver en afscheiding tussen de diverse sekten veroorzaken. Weldra zullen jullie huidige religies tot het verleden behoren omdat ze een verenigde wereld, die is gefundeerd op werkelijke spirituele eenheid met de Schepper, in de weg staan. Jullie eigen heldere visie op jullie eigen ware wezen stelt je, gesteund door een nieuwe, verruimde waarneming van werkelijkheid, nu in staat om moeiteloos een duidelijke, directe verbinding tussen jezelf – in fysieke vorm – en de Schepper tot stand te brengen. Dat is de kracht van de nieuwe tijd, wanneer letterlijk iedere individuele mens slechts zijn eigen zelf nodig heeft om de verbinding tussen stoffelijkheid en spiritualiteit te ervaren, tussen het fysieke leven op Aarde en geestelijke werkelijkheid. Dit is de uiteindelijke vermenging van de mentale, bezielende en fysieke werelden door de erkenning van je eigen goddelijkheid en spirituele kracht.

[Caroline Cory: 2012 een POORT in de TIJD. Het Goddelijk Plan onthuld. Akasha Eeserveen 2009]

[wordt opgenomen in manuscript]

(Conflicterende) godsdiensten (Omnec Onec, p.237)

‘De reden  waarom de aarde zoveel conflicterende godsdiensten en spirituele paden heeft is dat verschillende  niveaus van bewustzijn en ontwikkeling verschillende informatie en richtingen vereisen. De waarheid is dat de opperste godheid weinig van deze paden initieerde. Toch zijn deze weinige paden in werkelijkheid verschillende benamingen voor dezelfde lering.

238 Als je kon terugkijken in de godsdienstige geschiedenis van de aarde, zou je vinden dat godsdienstige en andere spirituele leringen allemaal zijn gesticht door een bepaalde spirituele leider, een individu, wiens werk na zijn fysieke dood wordt voortgezet door toegewijde discipelen. De meesten van ons herkennen nu zulke individuen als Jezus Christus, Boeddha, Mohammed.Krishna en vele anderen.

Wat in de meeste gevallen gebeurde is dat één individu het klaarspeelde om één of meer buitenlichamelijke ervaringen te hebben met een hogere sfeer. Welke sfeer hij ook bereikte, astraal, mentaal of causaal, hij kwam terug met een grote wijsheid en een vurige motovatie om de boodschap met anderen te delen. Het kan een reddingsevangelie zijn geweest of een sociaal evangelie, maar niettemin ontstond het allemaal uit contact met een hogere sfeer.

In de fysieke sfeer begint een nieuwe godsdienst dan te groeien en floreren. Volgers maken daarna eeuwenlang een elementaire fout als ziel. Ze proberen opnieuw te ervaren wat de oorspronkelijke stichter ervoer, door in zijn voetstappen te treden. Ze proberen de wijsheid en spirituele ontplooiing van een andere ziel te kopiëren, die is ontvangen door buitenlichamelijke ervaringen in een hogere sfeer.

Bepaalde volgers hebben dan hun eigen verlichtende ervaringen vanuit een variatie in geloof en methode. En al snel is er een afgesplitste groepering of tak gevormd, gebaseerd op het succes van deze volger. Wat doet dit alles voor het individu? Het maakt hem meer een conformist en slaaf van de krachten van buitenaf dan ooit tevoren.

Elk individu moet zijn eigen waarheid zoeken, zijn eigen ervaringen, net zoals de zogenaamde spirituele meesters deden. Omdat elke ziel uniek is, kan een individu niet het pad van een ander volgen, of zijn methodes of leringen en hetzelfde resultaat verwachten. Elk persoon moet, terwijl hij zich spiritueel ontplooit, zijn eigen buitenlichamelijke ervaringen zoeken, methodes gebruiken die bij hem passen. Dan wordt ieder individu een spiritueel meester, leert zelf wat er gebeurt in de hemelen en dat alles vóór de fysieke dood. Massa’s mensen hebben godsdiensten en verscheidene spirituele paden nodig tot een bepaald niveau. Deze leringen mogen niet worden veroordeeld. Elke ziel heeft de ervaring nodig van verschillende godsdiensten, culten en filosofieën om een achtergrond te ontwikkelen zodat hij de hogere waarheden kan begrijpen. Het zijn stappen op de weg.

We moeten altijd onthouden dat de fysieke, astrale, causale en mentale sferen gevangenissen zijn die in stand worden gehouden door negativiteit. De meeste godsdiensten en paden worden door hun vertegenwoordigers bevorderd. [?] Een oprechte student moet zijn eigen waarheid vinden, die altijd hetzelfde is, omdat het zijn oorsprong heeft boven de lagere werelden. Net zoals er agenten van Kal zijn in de fysieke wereld, die niet hoger zijn gekomen dan de mentale sfeer, zo zijn er ook vertegenwoordigers van de opperste godheid. Het individu leert, mettertijd, zich te baseren op zijn eigen innerlijke ervaringen, liever dan omhoog te kijken naar die van iemand anders.

De ware lering maakt altijd bekend dat de spirituele essentie van het opperste wezen kan worden gezien in het innerlijke licht en gehoord als het innerlijke geluid. Het geluid is het belangrijkst, wanr deze stroom wordt door de ziel gebruikt als een zoeklicht om de werkelijke spirituele werelden te bereiken.

Het is ontmoedigend te horen dat de wetten van de opperste godheid niet openlijk werden  onderwezen op aarde toen ik daar kwam. Dat was een reden waarom ik had kunnen besluiten niet te komen, maar aan de andere kant, wetend van karma, besloot ik anders.

Karma vanwege het feit dat niet komen zou hebben betekend dat de weg van de minste weerstand zou worden ingeslagen door in het veilige en spiritueel oprechte Venus te blijven en geen bijdrage te leveren aan de spirituele ascentie van de aarde, dat dringend nodig was. En nu aanwezig op aarde kan Onec ook de principieel andere cultuur op een planeet zonder godsdienstige opvoeding ervaren, en dus is de planeet aarde van een andere, zelfs unieke orde vanwege de complexiteit van een samenleving die zonder geloof en spiritualiteit functioneert en zich aldus staande probeert te houden.

De aardse cultuur is jong en vol ups en downs. Ruimteschepen waren in Bijbelse tijden zo gewoon als de vliegtuigen vandaag. De ruimtereizigers bezochten de aarde regelmatig om de vooruitgang te observeren.

[deze tekst wordt in het manuscript opgenomen]

Twee valse werkelijkheden die men niet doorheeft: seculier en orthodoxie

De doodverklaring van de orthodoxie is voorbarig gebleken (Sander van Walsum, Ten eerste/de Volkskrant, 12-1-19)

Analyse De Nashville-schok

Seculiere Nederlanders dachten allang te hebben afgerekend met ‘het geloof der vaderen’. Toch raakt hun eigen agnostische levensbeschouwing mondiaal steeds meer in het gedrang, ziet Sander van Walsum.

https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/538/articles/836764/11/1

Het is voor mijzelf – maar iedereen mag er anders over denken! En alles respect daarvoor! – gesproken een eenvoudig te beantwoorden vraag waarom zowel ‘seculier ongeloof’ als ‘orthodox geloof’ valse gegevenheden zijn: de seculiere wereld erkent géén echt en w aar godsbegrip of –geloof zoals dat door alle kerken wordt beleden, want daarin heeft die ‘nuchtere’ wereld gelijk: kerken kennen alleen een ‘externe’, buiten jezelf aanwezige/wonende/bestaande god, die in werkelijkheid niet bestaat omdat iedereen zèlf onderdeel is van die scheppende kracht en macht en daarom ’in’ ieder van ons aanwezig is, in ieder van ons óók woont en bestaat.

Je hoeft daarvoor alleen de weg in jezelf te vinden en ‘klaar is kees’. Nee, zo simpel is het niet en zo bedoel ik het ook niet, want het vergt meditatietraining om écht diep naar binnen te gaan.

Daarmee heb ik direct ook al aangegeven dat de orthodoxie een vals beeld heeft van de scheppende kracht, want om dezelfde reden: een ‘extern’ wezen, die vanwege het ‘buiten jezelf zoeken’, namelijk in de kerk van welke denominatie dan ook, en die god bestaat simpelweg niet. Maar dit is al een eeuwen ingeslepen begrip geworden binnen de christelijke wereld, en ik neem zomaar aan dat dit óók met alle andere godsdiensten zo is, met uitzondering van het boeddhisme dat ook zonder godsbeeld ‘werkt’, en alleen met het innerlijke levenspad, maar of daarmee het boeddhisme daarmee een ander karakter kent dan de godsdiensten, is voor mij de vraag. Waarom?

Geen boeddhistische samenleving met Boeddha als ‘staatsgodsdienst’ kent een feitelijke wereld dat een écht paradijs is en dus is er wat mis met álle formeel bestaande godsdiensten en maatschappijen in de wereld.