Onze seculiere samenleving en kernwaarden in de visie van Harari

(258) Precies om dezelfde reden moeten we echter ook de volledige verantwoordelijkheid op ons nemen voor de misdaden en tekortkomingen van de moderne tijd, variërend van genocide tot ecologisch verval. In plaats van bidden om een wonder moeren we ons afvragen wat we daar zelf aan kunnen doen.

Dit zijn de voornaamste waarden van de seculiere wereld. Zoals we eerder al zagen, is net een van deze waarden per se seculier. Joden hechten veel waarde aan waarheid, christenen aan compassie, moslims aan gelijkheid, hindoes aan verantwoordelijkheid, enzovoort. Seculiere samenlevingen en instellingen vinden hetgeen enkel punt om die overeenkomsten te erkennen en om de handen in een te slaan met religieuze joden, christenen, moslims en hindoes, zolang religieuze doctrines de seculiere code maar voor laten gaan als die twee in aanvaring komen. Om geaccepteerd te worden in een seculiere samenleving wordt van orthodoxe joden bijvoorbeeld verwacht dat ze niet-Joden als gelijken behandelen, van christenen dat ze geen ketters op de brandstapel zetten, van moslims dat ze de vrijheid van meningsuiting respecteren en van hindoes dat ze geen mensen discrimineren op basis van kaste.’

Zo geformuleerd valt er geen speld tussen te krijgen en is het probleem van discriminatie op slag opgelost. En toch blijken elke dag weer discriminatoire praktijken waar te nemen op straat. Aan persoonlijke én collectieve zelfbeheersing bestaat een zwaar tekort in onze maatschappij.

Ook de beroemde historicus Harari worstelt met het materialistische paradigma

(23) ‘Wat nog belangrijker is, is dat de dubbele revolutie in de infotech en biotech niet alleen hele economieën en samenlevingen kan veranderen, maar ook ons eigen lichaam en onze eigen geest. In het verleden hebben wij mensen geleerd de wereld om ons heen te beheersen, maar we hadden altijd heel weinig controle over onze binnenwereld. We wisten wel hoe we een rivier moesten indammen, maar we hadden geen idee hoe je een brein moest ontwerpen [sic]. Als er muggen om ons heen zoemden en ons uit de slaap hielden, wisten we hoe die muggen moesten doodslaan, maar als er ’s nachts een gedachte door ons hoofd spookte en ons uit de slaap hield, wist bijna niemand hoe je zo’n gedachte moest doodslaan.

(24) ‘De revoluties in de biotech en infotech zullen ons controle over onze binnenwereld geven [sic] en ons in staat stellen om leven te ontwerpen, en fabriceren [wat een 3D-misverstand!]. We zullen leren hoe we breinen kunnen ontwerpen, hoe we ons leven kunnen verlengen en hoe we naar eigen wens gedachten kunnen afschieten. Niemand weet wat daarvan de consequenties zullen zijn. Mensen zijn altijd al veel beter geweest in het uitvinden van werktuigen dan in een verstandig gebruik ervan. Het is makkelijker om een rivier te manipuleren met behulp van een dam dan om alle complexe consequenties te voorzien die dit zal hebben voor het omringende milieu. Zo zal het ook makkelijker zijn om onze gedachtestromen om te leggen dan om te voorspellen wat dat zal doen met onze persoonlijke psychologie of onze sociale systemen.’

Het zal de trouwe lezer duidelijk zijn dat ik deze twee alinea’s hier heb geplaatst om niet alleen een typerend wetenschappelijk 3D-denken te tonen en daardoor te benadrukken, maar om deze blog als bewijs later te kunnen ‘afstoffen’ als zal blijken dat zelfs deze erg jonge – maar wel wereld beroemde – wetenschapper die de 43-jarige Harari (1976) is met deze formulering bewijst nog in oud patronen te denken ongelijk blijkt te hebben. Wat zal dat een schok voor hem betekenen!