Het raadsel van de dood voor de gemiddelde burger

Designmuseum doorbreekt taboes over de dood (Rufus Kain, Cultuur & Media, Katern de Verdieping/Trouw, 26-2-20)

Expositie trekt alles uit de kast om over de dood aan het denken te etten

Stelling: De dood is en blijft waarschijnlijk in een 3D-wereld een onbegrepen fenomeen omdat het bij 3D hoort. Zo denkt men er althans algemeen over. Zij die de moeite hebben genomen om zich geestelijk of spiritueel te ontwikkelen, komen in het algemeen wat verder dan dat grote vraagteken dan normaal overblijft omdat – bijna – niemand daarover iets zinnigs te vertellen heeft. Want het behoort tot de mysterieuze gebieden waarover nooit zekerheid ontstaat, laat staan dat alle dilemma’s die onmeetbaar en oncontroleerbaar zijn zoals de dood. Daar houden antwoorden op, zo komen wel een eind op streek want er is wel zoekend veel over geschreven. Wie geen genoegen neemt met dat ‘eeuwige onbekende’ komt veel hoofdlijnen tegen:

‘Het [aardse] leven hoort eindig te zijn’ omdat de geestelijke dood niet bestaat en dus pas na het ‘sterven’ duidelijk wordt waar je terecht komt. Dan wordt ook snel duidelijk welk volgend levenstraject je krijgt of kiest. Dan zie je ook al je eigen voorgaande levens die je al blijkt meegemaakt te hebben en dus zie dan pas de logica van die achtereenvolgende levens. Alleen zó kun je (door)groeien in je menszijn en door blijven groeien naar de kosmische volmaaktheid.

Het frappante is dat alle mensen die toch door blijven zoeken, zoals bij mij het geval was, vel te maken heeft met je astrologische constellatie of persoonlijkheid waarmee je geboren bent. Dat heb ik afgelopen jaar bij toeval ontdekt doordat ik via via en man heb leren kennen die op dezelfde dag en jaar geboren is als ik. Alleen heel verschillende ascendanten en dat maakte van die spirituele aanleg een heel verschillende invulling van je leven mogelijk. Hij is specialist ‘buitenaardse stemmen’ door radio-banden te beluisteren en dat geeft hem voldoening; dat zou overigens mij nooit geboeid kunnen hebben.

https://www.trouw.nl/cultuur-media/designmuseum-doorbreekt-taboes-over-de-dood~b41bc4ae/

Designmuseum doorbreekt taboes over de dood

De tentoonstelling (Re)design Death is bedoeld om de omgang met de dood bespreekbaar te maken. Beeld Ruud Balk

Van gezelschapsspellen tot dildo-urnen: (Re)design Death trekt alles uit de kast om over de dood aan het denken te zetten.

Wil je eeuwig leven? Met die vraag eindigt de expositie ‘(Re)design Death’ van het Cube design museum in Kerkrade. Bezoekers schrijven hun antwoorden op post-its die ze plakken op een whiteboard. Links, onder ‘ja’, hangen veertien briefjes en rechts, onder ‘nee’, maar liefst 46. “We hebben al een paar keer alle nee’s verwijderd omdat het bord vol raakte”, zegt rondleidster Marina Sjoer. “Maar dit zijn wel alle ja’s tot nu toe.”

Haast opvallender dan de stemmen voor sterfelijkheid, zijn de toelichtingen die mensen erbij schrijven. Hun redenen variëren van overbevolking tot ‘het leven hoort nu eenmaal eindig te zijn, zo is het bedoeld’. Eén ding hebben alle antwoorden gemeen: er is serieus over nagedacht.

Het is een van de doelen van deze tentoonstelling. “Wij willen de omgang met de dood bespreekbaar maken”, zegt samensteller Gène Bertrand. “In deze tijd waarin religie een steeds kleinere rol speelt, willen we een mogelijkheid creëren om te reflecteren en tot nieuwe ideeën te komen. Ook om te laten zien dat het niet altijd kist, koffietafel en zeswekendienst hoeft te zijn.”

Een dildo gevuld met as van de overleden partner

‘(Re)design Death’ bestaat uit zo’n vijftig uiteenlopende designs, verdeeld over vier thema’s: voorbereiding, afscheid, rouw & voortleven en eeuwig leven. Sommige ontwerpen zijn futuristisch en conceptueel, zoals een euthanasie-achtbaan of een VR-simulatie van een bijna-doodervaring. Andere zijn gewoon te koop, zoals een aftellend polshorloge dat je levensverwachting laat zien. Een aantal objecten is controversieel, zegt rondleidster Sjoer, zoals de herinneringscassette ‘21 Grams: Poetic Justice’. “Het is een dildo gevuld met as van de overleden partner. Er zit ook een in cyaankali gedoopte sigaret bij, voor als je het echt niet meer ziet zitten. Het is een soort Romeo en Juliaverhaal; heel poëtisch, maar niet iedereen kan het waarderen.”

Taboes doorbreken is een van de doelen van de expositie. Dat gaat bij sommige bezoekers makkelijker dan bij anderen. Zo hebben Duitsers – het museum ligt op 300 meter van de grens – in vergelijking met Nederlanders sneller moeite met controversiële objecten. Niet alleen dildo-urnen liggen gevoelig, ook voorwerpen die in Nederland al op de markt zijn. Neem de Tolad, een wandelstok die de as van de overledene stukje bij beetje achterlaat (een gps-tracker laat nabestaanden terugzien welke route ze hebben gelopen).

In Nederland is de Tolad geliefd, in Duitsland is hij verboden. Volgens Sjoer zijn de Duitsers beperkt in hun begrafenisrituelen. “Ze reageren over het algemeen niet goed op de Tolad, omdat ze het niet gewend zijn. Je merkt dat wetgeving heel cultuurbepalend is. Anderzijds spreek ik ook Duitsers die het moedig vinden dat we dit in Nederland zo open presenteren.”

De tentoonstelling is bedoeld om de omgang met de dood bespreekbaar te maken. Niet alles is controversieel of futuristisch.Beeld Ruud Balk

Inspiratie opdoen

Maar ook in Nederland is nog terrein te verkennen. “Het innovatieteam van uitvaartorganisatie Dela komt over twee weken naar de tentoonstelling om inspiratie op te doen.” Wat samensteller Bertrand betreft draait ‘(Re)design Death’ dan ook meer om de toekomst dan om het verleden.

Al kunnen de ontwerpen op hun beurt een bron voor geschiedschrijving zijn, vindt Sjoer. “Ik ben historica en voor mij geeft deze expositie een tijdsbeeld. Zo zie je aan de briefjes op het whiteboard dat de meeste bezoekers niet eeuwig willen leven. Als je over twintig jaar die vraag opnieuw stelt, kun je deze voorstelling gebruiken om te zien hoe we er toen in stonden en wat er in de tussentijd is veranderd.”

Over eeuwig leven gesproken: het museum vroeg een aantal jonge ontwerpers prikkelende ontwerpen over dit onderwerp te pitchen. Een jury selecteerde samen met het publiek drie ideeën voor de tentoonstelling. Grappig is ‘Ghost in the Machine’. Op tafel staat een rood broodrooster. Daarachter wordt het concept uitgelegd: computers verzamelen data over onze persoonlijkheid, maar wat als ze met die data ons gedrag kunnen nabootsen? Zouden nabestaanden een blender of broodrooster willen die net zo opgewekt of juist bedachtzaam beweegt als de overledene?

De ‘Sarco’, een capsule voor euthanasie

Bezeten broodroosters daargelaten, komen er vooral serieuze vraagstukken voorbij. Onder andere bij de ‘Sarco’, een capsule waarin mensen euthanasie kunnen krijgen. Volgens de beschrijving treedt een licht gevoel van desoriëntatie of euforie op, al snel gevolgd door bewusteloosheid. ‘De dood treedt in na slechts een paar minuten’. De uitvinding is bedoeld om legaal in de praktijk te brengen, maar leidde internationaal tot discussies over de grenzen van euthanasie.

Niet alle objecten zijn zo moreel of technologisch complex. Tussen de robots en VR-installaties loopt Sjoer naar een gezelschapsspel genaamd ‘Hello’. Spelers krijgen vragen als ‘naar welke muziek zou je op de laatste dag van je leven willen luisteren?’ of ‘wie heb je meer dan zes maanden niet gezien die je zou willen spreken voordat je sterft?’. Als iemand een mooi antwoord geeft, krijgt die van andere spelers een dankbaarheidsmuntje. “Het gaat niet om winnen”, zegt Sjoer. “Het gaat om het gesprek.”

 (Re)design Death is tot en met 24 januari 2021 in Kerkrade te zien. Daarnaast is de expositie deels via VR te zien bij TU-Delft.

De laatste woorden van Steve Jobs waaruit bleek dat hij al over de drempel kon kijken

MatriXmethode Instituut

14 juli om 09:16

De laatste woorden van Steve Jobs

Hij stierf als een miljardair op 56 jarige leeftijd aan alvleesklierkanker en hier zijn zijn laatste woorden op het ziekbed:

Ik bereikte het toppunt van succes in de zakenwereld, in andermans ogen is mijn leven een toonbeeld van succes.

Afgezien van mijn werk heb ik echter weinig vreugde. Uiteindelijk is rijkdom slechts een feit van het leven waar ik aan gewend ben.

Op dit moment, liggend op het ziekbed en herinnerend aan mijn hele leven, realiseer ik me dat alle erkenning en

rijkdom waar ik zo trots op was, verbleekt en wordt zinloos in het gezicht van een dreigende dood.

U kunt iemand in dienst nemen om de auto voor u te laten rijden, geld voor u verdienen, maar u kunt niet iemand hebben die de ziekte voor u kan verdragen.

Er kunnen materiële dingen verloren worden gevonden. Maar er is één ding dat nooit kan worden gevonden als het verloren is – “Leven”.

Wanneer iemand de operatiekamer binnengaat, zal hij beseffen dat er één boek is dat hij nog moet lezen – “Boek van gezond leven”.

In welke fase van het leven we nu zijn, met de tijd, zullen we de dag tegemoet zien wanneer het doek naar beneden valt.

Treasure Love voor je familie, liefde voor je partner, liefde voor je vrienden…

Trakteer jezelf goed. Koester anderen.

Naarmate we ouder worden, en dus wijzer, realiseren we ons langzaam dat het dragen van een horloge van $ 300 of $ 30 – ze vertellen beiden dezelfde tijd…

Of we nu een portemonnee / handtas van $ 300 of $ 30 meenemen – de ruimte binnenin is hetzelfde;

Of we nu een auto van $ 150.000 of een auto van $ 10.000 rijden, de weg en afstand zijn hetzelfde en we komen op dezelfde bestemming aan.

Of we nu een fles van $ 300 of $ 10 wijn drinken – de kater is hetzelfde;

Of het huis waarin we wonen 45 of 3000 vierkante meter is – eenzaamheid is hetzelfde.

Je zult je realiseren dat je ware innerlijke geluk niet uit de materiële dingen van deze wereld komt.

Of je nu business class vliegt of economy class, als het vliegtuig neerstort, ga je evengoed…

Daarom… Ik hoop dat je je realiseert, wanneer je maatjes, vrienden en oude vrienden, broers en zussen hebt, met wie je chat, lacht met, praat met, liedjes zingt met, praat over noord-zuid-oost-west of de hemel en aarde… Dat is echt geluk.

Vijf onmiskenbare feiten van het leven:

1. Onderwijs uw kinderen niet om rijk te zijn. Leer ze om gelukkig te zijn. Dus wanneer ze opgroeien, zullen ze de waarde van dingen kennen, en niet de prijs.

2. Best bekroonde woorden in Londen… “Eet uw voedsel als uw medicijnen, anders moet u medicijnen eten als uw voedsel.”

3. Degene die van je houdt, zal je nooit voor een ander opgeven, want zelfs als er 100 redenen zijn om op te geven, zal hij of zij een reden vinden om het vast te houden.

4. Er is een groot verschil tussen een mens en mens zijn. Slechts enkelen begrijpen het echt.

5. Je wordt bemind als je geboren wordt. Je zult bemind worden als je sterft. Daartussen moet je het doen.

LET OP: als je gewoon snel wilt lopen, loop dan alleen. Maar als je ver wilt lopen, loop dan samen.

Zes beste artsen ter wereld

1. Zonlicht

2. Rust

3. Oefening

4. Dieet

5. Zelfvertrouwen en

6. Vrienden

Onderhoud ze in alle levensfasen en geniet van een gezond leven.

Mijn conclusie is dat Steve over de drempel van zijn eigen leven kon kijken en zag dat hij de ervaring heeft opgedaan om als snoeihard zakenman door het leven te gaan, om vervolgens tot de ontdekking te komen dat alleen die ‘ervaring’ noodzakelijk voor hem was omdat hij niet eerder in voorgaande levens die ervaring opdeed. Iedere ziel op aarde moet immers alle mogelijke vormen van contrastrijk leven doorgemaakt hebben om een volgende keer te weten dat ‘snoeihard’ leven geen levensgeluk oplevert. Die les heeft hij op de grens van leven en dood opgedaan.