Stelling: Ieder mens die heeft gekozen voor levens op planeten en dus ook de aarde (als eindexamenklas), heeft alle archetypische levensvormen meegemaakt, óf is eraan bezig, dan wel ergens halverwege. Dit zit besloten in ons kosmische plan dat in ons hart ligt opgeborgen en dat door onszelf geopenbaard kan worden als wij intensief en met doorzettingsmacht blijven zoeken naar dat zielengeheim. Daarom zijn alle levens die we meemaken ‘parallel’ aan elkaar en kun je ook spreken van een toneelspel, dat in de ‘werkelijkheid van ons realiteitsbesef’ als werkelijk ‘aandoet’, maar kosmisch niet zo is. Daarom kunnen wij nu dit boek kennis maken van wat wij al hebben meegemaakt of nog zullen gaan meemaken.
De klootzak-visionair (Laurens Verhagen, Boeken/de Volkskrant, 16-9-23)
Recensie | Elon Musk
Deze week verscheen de biografie van Elon Musk, en dat leidde meteen tot ophef. Biograaf Walter Isaacson, die de rijkste man ter wereld twee jaar lang volgde, dist een smakelijk verhaal op. Maar zijn fascinatie voor gemankeerde genieën zit hem in de weg.
In 2021 raakt Elon Musk geobsedeerd door een nieuw strategisch spel voor meerdere spelers op zijn iPhone: Polytopia. Net als eerder bij andere games gebeurde, bij Civilization bijvoorbeeld, kan hij zich daar totaal in verliezen om stoom af te blazen en zijn strategische ideeën voor zaken aan te scherpen. Tijdens een bezoek aan de Tesla-fabriek in Berlijn gaat hij zo op in het spel dat hij besprekingen met managers uitstelt.
De anekdote is typerend voor ’s werelds rijkste man. Volgens zijn biograaf Walter Isaacson, die de afgelopen dagen al het nieuws haalde met de passage dat Musk een Oekraïense droneaanval op de Krim saboteerde, kan diens complexe karakter misschien beter worden begrepen aan de hand van zijn levenslange enthousiasme voor strategische videogames. Bij Polytopia kiezen de spelers een personage en strijden ze om technologieën te ontwikkelen en een monopolie in grondstoffen te verwerven en voeren ze veldslagen om een rijk te vormen.
Isaacson, die eerder al lijvige biografieën over onder andere Steve Jobs en Albert Einstein publiceerde, schrijft dat zulke games voor Musk een manier zijn om te ontsnappen aan het ‘emotionele drama dat hij doorgaans aantrok’. Maar misschien nog wel belangrijker: Musk denkt beter te functioneren door het spelen van games. Samen met zijn broer stelt hij zelfs een aantal levenslessen op aan de hand van Polytopia.
Speel het leven als een game, is een ervan. Een ander: wees niet bang om te verliezen. In Musks eigen woorden: ‘De eerste vijftig keer doet het pijn. Als je gewend raakt aan verlies, speel je elk spel met minder emotie. Je wordt onverschrokkener, neemt meer risico’s.’ En wat te denken van deze les: empathie is geen pluspunt.
Het is Musk ten voeten uit. De topman van X, Tesla, Neuralink, SpaceX, the Boring Company en xAI wordt sowieso niet geplaagd door een overschot aan empathie of een tekort aan het nemen van risico’s. Hij wordt zelfs zo goed in Polytopia dat hij de bedenker verslaat. ‘Het komt erop neer dat ik gewoon ben voorgeprogrammeerd voor oorlog’, geeft Musk als verklaring voor zijn talent.
Wat heet. Zijn privéleven en zijn zakelijke avonturen worden gedomineerd door fysiek en mentaal geweld en het nemen van absurde risico’s. Dat begint al vroeg, in het Zuid-Afrika van de jaren zeventig, waar Elon opgroeit. Het is een extreem gewelddadige omgeving, schetst Isaacson.
Musk is sociaal onhandig en wordt gepest op school. Tijdens een zomerkamp is het normaal dat de jongste deelnemers in elkaar worden gebeukt, wat Musk ondergaat. Tot overmaat van ramp heeft hij een vader die ‘een schurk en charismatische fantast is’. Die vader, Errol, schept er plezier in Elon voortdurend te kleineren. ‘Hij leerde angst uit te schakelen’, vertelt Musks eerste vrouw, met wie hij vijf kinderen kreeg. ‘Als je angst uitschakelt, moet je misschien ook andere dingen uitschakelen, zoals vreugde of empathie.’
Terecht staat Isaacson uitgebreid stil bij Musks jeugd, die deels een verklaring biedt voor zijn vreemde gedrag en onsympathieke karakter. En volgens Isaacson ook voor Musks weinig rationele besluit Twitter, nu X, te kopen. ‘Hij werd als kind geslagen en gepest op de speelplaats’, schrijft de biograaf. De speelplaats is zijn hele leven een ‘buitengewoon pijnlijk oord’ gebleven. Nu kon hij eigenaar worden van de grootste speelplaats ter wereld, Twitter. Met Musk zelf als grootste pestkop, maar dat zegt Isaacson er dan weer niet bij.
Het heeft natuurlijk ook iets tragisch: Elon Musk die op zijn 17de naar Canada vertrekt omdat hij moet vluchten van zijn vader, maar niet kan voorkomen dat hij toch wel erg op zijn vader lijkt. ‘Soms was Errol joviaal en grappig, maar op andere momenten werd hij duister, deinsde hij niet terug voor verbaal geweld en was hij in de ban van fantasieën en complotten.’ Het lijkt wel over Elon te gaan. Overigens betitelt Musk zichzelf als bipolair en iemand met asperger.
Musk gaat niet van nature relaties aan, noch persoonlijk, noch professioneel. Bij zijn eerste bedrijven (Zip2 en PayPal) laat hij zien dat hij collega’s kan inspireren door knoerthard te werken en een duidelijk einddoel te formuleren. Maar hij treitert ze ook en maakt ze bang. ‘Collegialiteit was niet zijn sterkste punt’, schrijft Isaacson eufemistisch.
Dat is nooit veranderd. Tegelijk wekt het bewondering hoeveel Musk voor elkaar heeft gekregen en hoeveel ballen hij tegelijk in de lucht kan houden, zowel privé (voor zover dat lukt althans; Musk heeft tien kinderen bij drie vrouwen) als professioneel. Wat ook bewondering wekt, is Isaacsons beschrijving van Musks bedrijven, de successen en de conflicten.
De biograaf volgde Elon Musk twee jaar lang, woonde besprekingen bij en kreeg toegang tot mails en appjes. Ook praatte hij met vrienden, exen, collega’s, familieleden en vijanden. Musks dochter Jenna, die na haar transitie ieder contact met haar vader verbrak, zit daar niet bij. Volgens Musk is de breuk een rechtstreeks gevolg van het ‘virus van het woke-denken’, maar wat Jenna zelf denkt, hoort de lezer helaas niet.
Er wringt nog iets. Isaacson lijkt een fascinatie te hebben voor gemankeerde genieën. Bij Musk staat bij voorbaat vast dat hij een held is en het hele boek staat in het teken van deze drietrapsraket: problematische jeugd leidt tot complex karakter leidt tot heldendaden. Isaacson dist het allemaal smakelijk op, maar het clichébeeld van klootzak-visionair is ook wat gemakzuchtig.
*Zoals uit de stelling blijkt : iedereen heeft een archetypisch leven meegemaakt en wat Musk in dit boek laat zien, heeft een gevorderde spirituele ziel ook meegemaakt.
[NON-FICTIE : Walter Isaacson, Elon Musk. Spectrum; 704 pagina’s; € 29,99.]
https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/1977/pages/74/articles/1895101/74/1
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.